2022 sezonu son 60 yıldaki en büyük değişimi beraberinde getiriyor. Formula 1'in anlamını değiştirecek güncellemeler söz konusu. Formula 1 camiasının en önemli isimlerinden Fırat Keskin, bu değişimle ilgili iki farklı görüşü karşılaştırdı...

Yeni kuralların şekillendirdiği Formula 1 arabalarını görmemize yaklaşık olarak 2 ay kaldı. İlk kış testleriyle birlikte, yeni Formula 1’in neye benzediğini hep birlikte göreceğiz. Takımlar ilk haftaki testlerde gerçek yüzlerini saklayarak piste çıkacaklardır. İkinci test haftasında biraz daha güncellenmiş arabaları göreceğiz. Yarış haftasındaysa araçların nihai durumlarına tanık olacağız.

Nereden Nereye?

Şurası kesin, Formula 1 yeni bir devrimin eşiğinde. Motor sporları ilk başladığı yıllarda makine mühendislerinin veya iyi makine teknisyenlerinin hüküm sürdüğü bir alandı. Adından da anlaşılacağı gibi “motorların” sporuydu. Motoru güçlü ve dayanıklı olan kazanıyordu. Pilotaj da önem sırasında daha gerideydi. Aerodinamik kanunlar henüz arabalarda uygulanmıyordu.

İlk kanatların arabalara takılmasıyla birlikte arabalar, makine mühendislerinin ve uçak mühendislerinin ortak eseri olarak ortaya çıkmaya başladı. Aerodinamik anlamda keşfedilecek ve öğrenilecek o kadar çok şey vardı ki bir inovasyonu bulan ilk takım rakiplerine büyük avantaj sağlıyordu. Bu dönemde pilotaj aerodinamik yapıdan sonra geliyordu. Yarışı bitirecek güçlü bir motora sahip “inovatif” bir araba büyük avantaj demekti. Bu durum uzun süre böyle devam etti.

Kısa süreliğine elektronik sürüş yardımlarının kullanılmasıyla pilotaj önemini neredeyse tamamen kaybetti. Dayanıklı, güçlü bir motor ve iyi tasarlanmış elektronik sürüş yardımları pilotajın önemini önemli ölçüde azaltmıştı. 1994 sezonunda elektronik sürüş yardımlarının kaldırılması, pilotajı ve aerodinamik tasarımları yeniden ön plana çıkardı. Bu süreç bugüne kadar devam etti.

Formula 1, Pilotlar Şampiyonasına mı Dönüşüyor?

2022 sezonundan itibaren yeni bir döneme giriliyor. 2022 sezonundan itibaren, 2026 sezonuna kadar motorların gelişimi donduruldu. Artık neredeyse tüm motorlar birbirine yakın performans gösterecek. 2022 başında, motor gücü anlamında geride kalan takımların rakiplerine yaklaşması için kurallar esnetildi. Yani motor gücü anlamında geride kalan takımlar bazı kapsamlarda geliştirme yaparak farkı kapatabilecek. Teoride motorların eşitlenmesi hedefleniyor.

Aerodinamik anlamda sade arabalar da bu alanda fark yaratılmasını engelleyecek. Y250 vorteks, barge board, ön kanatlarda farklı tasarımlar, arka kanatlarda dikine ve enine kesikler yok. Bir anlamda, aerodinamik anlamda fark yaratılabilecek kapsam oldukça az.

Formula 1 yönetiminin hedefi de bu. Şampiyonayı bir araba-pilot şampiyonasından çıkararak sadece pilot şampiyonası haline dönüştürmek. FIA, arabaların eşitlendiği bir şampiyonada, farkı pilotların yaratmasını istiyor. Böylece “en iyi pilotun” yarışları ve şampiyonaları kazanmasını istiyorlar. Kulağa heyecanlı geliyor. Ancak heyecanın bu şekilde sağlanacağına dair kuşkular da var. Bir görüş, araba denklemden çıkarıldığında şampiyonayı her zaman en iyi pilota sahip olan takımın kazanacağını iddia ediyor. Bu durumun da yine benzer dominasyonlara ve ambargolara neden olacağı belirtiliyor.

Öte yandan markalar şampiyonası da anlamını tamamen yitirecek gibi görünüyor. Otomotiv markaları, daha iyi geliştirme yaptıklarını ispatlamak için sporu kullanıyorlar. Amaçları kendi geliştirdikleri yarış arabalarıyla, kendi markalarının reklamını yapmak. Arabanın denklemden çıkarıldığı bir noktada otomotiv markalarının sporda kalma motivasyonları da azalacaktır. Onların spordan ayrılmasıyla her sene 150 milyon dolar harcamaya hazır kaç garaj takımı bulunabilir, çok emin değilim.

2022 Sezonundan İki Farklı Beklenti

Peki arabaların aynı olacağı konusu kesin mi? Yani yeni kurallar gerçekten söylendiği kadar sıkı mı?

İşte bu noktada takımlar arasında iki farklı görüş var:

İlk tahmin Ferrari’den, Laurent Meckies’den geldi. Meckies, sezon başında arabalarda belli başlı farklılıklar olsa da zaman içinde bu farklar ortadan kalkacağını düşünüyor. Meckies, sezon başı testlerde geride kalan takımların süratle diğerlerini kopyalayacağını belirtti. Meckies, “Sezon sonuna gelindiğinde tüm arabalar aynı görünecek.” diye görüş bildirdi. Yani Meckies, yeni kurallarla Formula 1 yönetiminin istediği hedefe ulaşacağını söylüyor.

Burada ikinci görüşün sahibi Adrian Newey. Adrian Newey, kurallar kısıtlansa bile mühendislerin yeni yollar keşfedebileceği alanlar olduğuna inanıyor. Ama bu bulunan yollarda Formula 1 yönetiminin nasıl bir önlem alacağının önemli olduğunu da ekliyor. Formula 1 yönetimi bulunan gri alanları yasaklamayı mı seçecek? Yoksa, bulunan gri noktaların kullanılmasına izin mi verecek? Newey, Formula 1 yönetiminin gri alanların kullanılmasına izin vermesi gerektiğini düşünüyor. Böylece dolaylı yoldan zaman içinde kurallarda gevşeme ve gri noktalara daha toleranslı davranılması söz konusu olacak. Adrian Newey’nin gri bölgeler konusunda ciddi bir uyarısı da var. Newey, “Eğer Formula 1 yönetimi gri alanlar konusunda çok sıkı davranırsa Formula 1, Indy Car şampiyonasına benzeyecek. Formula 1, Indy Car değildir.” dedi.

Gerçekten de öyle. İsim itibarıyla Formula kelimesi; açık tekerlekli, tek kişilik kokpite sahip arabaları temsil eder. “One” kelimesiyle en üst seviye (ultimate) araba yarışı demektir. Yani Formula 1, adını aldığı temel felsefesi itibarıyla diğer tüm motor sporlarının üzerinde konumlanmıştır. Bırakalım Amerikan yarış serilerinin kendilerine özgünlüğü onlara kalsın. Formula 1’de, bence mühendisler “aşırı” sınırlanmamalı. Sonuçta bu spor , bir takım sporu. Pilot, mühendis, mekaniker gibi tüm parametrelerin çalışması sonucunda ortaya bir araba çıkıyor.

Ayrıca teknoloji, diş macunu gibidir. Diş macunu bir kere tüpten çıktığında tüpe geri sokması zordur. Bir teknolojik ilerlemenin önünü almaya çalışmak da çok mümkün değildir. Aşırı sınırlanan mühendislik becerileri, zaman içinde körelir. Bu durum da kaliteyi düşürür. Formula 1 izleyicilerinin çoğunluğu arka plandaki mühendislik gelişmelerini anlamaya çalışan, ortaya çıkan güncel gelişmeleri mutlulukla takip etmeyi seven bir kitle. Kısıtlamalar, zaman içinde Formula 1’in ana kitlesini de spordan uzaklaştıracaktır.

Sonuç olarak; kendi adıma konuşmam gerekirse, Adrian Newey ile benzer noktadayım. Belli kurallar olmalı ve rekabet artmalı. Ama aşırı sınırlamalar getirilerek mühendisliğin ve sporun ruhu zedelenmemeli. Bu sene pilotların ikili mücadelelerine de yansıdığı üzere Formula 1, Indy Car şampiyonasına dönüşmemeli. Formula 1, ancak diğer serilerden farklılığıyla motor sporlarının en üst ve elit noktası olarak kalabilir.

Fanatik.com.tr