Formula 1 camiasının en önemli isimlerinden Fırat Keskin, "Formula 1 - Abu Dabi GP'sinin Değerlendirmesi" ile karşınızda.

Bomba gibi geçen 2021 Formula 1 sezonu atom bombası gibi patlayarak bitti. Sezon, bize tarihin 34. şampiyonunu tanıtırken, hüzünlü bir vedayla (Kimi’nin vedası) bir devri de kapattı. Max Verstappen, bir sezonda en çok podyuma çıkan pilot olma başarısını gösterdi. Kimi ise uzun bir kariyerden sonra emekli oldu.

Şimdi bu olaylı yarışın kırılma noktalarına bakalım.

Startta ne oldu?

Aslında startta tüm göstergeler Verstappen’ın lehineydi. Verstappen pole pozisyonunda olduğu için Lewis’in 8 metre önündeydi. Ayrıca temiz tarafta start alıyordu ve arabasında daha iyi çekişe sahip yumuşak lastikler vardı.

Buna rağmen startı kaybetti. Startı kaybetmesinde 0,11 saniye (Hamilton 0,34 saniye; Verstappen 0,45 saniye) daha yavaş bir reaksiyon süresine sahip olması ana etkendi. Max, sezon genelinde bu anlamda geride kaldı, bu konuda çalışması lazım. Artık telemetri verileri ekranlara yansıdığı için rakamlarla konuşma şansımız oluyor.

Ama tek sorun Verstappen’ın geç reaksiyon süresi de değildi. Aynı zamanda ikinci vitese geçerken kısa süre patinajda kalması kalkışını olumsuz etkiledi. Dördüncü sıradaki pilot Perez olmasaydı, ona da geçilecekti.

Sonuç olarak startın kaybedeni Verstappen oldu.

İlk tur olayında hakemlerin değerlendirmesi nasıldı?

Verstappen kötü start almasına rağmen lastik avantajına sahipti. Hamilton’ın orta hamurlu lastikleri ısınana kadar onu geçebilirse, yarış için bir şansı olacağını biliyordu. Bu nedenle hemen ilk düzlükte bir atak denedi.

Yine Brezilya ve Suudi Arabistan gibi klasik bir bomb diving denemesiydi. Bir araba geriden gelip, geç frenlemeyle geçiş yapmak istedi. Fakat bu pozisyonda Brezilya ve Suudi Arabistan’a göre önemli bir fark vardı. Bu sefer Verstappen pist üzerinde kalmayı başardı. Bu nedenle hakemler onun aleyhine inceleme başlatmadı.

Fakat geçiş denemesi sırasında Hamilton’ın gidecek yeri yoktu ve pist dışına çıktı. Hamilton da sıra kaybetmek istemediği için şikanı kesti ve Verstappen’ın oldukça önünde piste dahil oldu. Hemen takım yöneticilerinin telsizleri açıldı ve yarış direktörü ve hakemlerle iletişim başladı. Hakemler nihai kararlarında Hamilton’ın, Verstappen tarafından pist dışına itildiğini, şikanı bu nedenle kestiğini değerlendirdi. Ancak şikanı olması gerekenden fazla kestiği için çok fazla mesafe kazandığını, bu nedenle de kazandığı avantajı geri vermesi gerektiğini belirttiler. Hamilton bunun üzerine ilk turun sonunda temposunu düşürerek Verstappen’ın yaklaşmasına izin verdi. Bu şekilde şikanı keserek kazandığı avantajı geri vermiş oldu.

Her iki pilot açısından da gri bölgelerin olduğu pozisyonda hakemler kendilerince orta nokta bulmuş oldular. Birisi “diğer pilotu pist dışına zorlamak” (forcing another driver off the track) nedeniyle ceza almadı, diğeri de şikanı keserek önde kalmasına rağmen ceza almadı.

Yarış temposu ve taktikler

İlk turlarda lastikleri ideal sıcaklığa çıktıktan sonra, yarış temposu daha iyi olan Mercedes farkı açmaya başladı. Bu noktadan sonra yapmaları gereken tek şey Verstappen’ın ve Red Bull’un taktiğine yanıt vermekti.

Yarıştan önceki temel soru şuydu: Yumuşak lastikler ne kadar dayanacak? Yumuşak lastikle başlayan pilotlar yarışı tek pit ile bitirebilir mi? Yarıştan önce yaptığım flood’da bu sorunun yanıtını 10 tur içinde alacağımızı yazmıştım. Öyle de oldu. Dokuzuncu turda Verstappen lastikleri nedeniyle zorlandığını söyledi. Artık tek pit stopun mümkün olmadığı o noktada belli olmuştu.

Pist üzeri pozisyonu kaybetmek istemeyen Mercedes, hemen Red Bull’a yanıt verdi. Böylece undercut denemesinin önünü kesmiş oldu.

Sert lastiklerle fark daha da açıldı. Mercedes, yarış temposu olarak kendi ligindeydi. Yarış bu şekilde biter derken Perez mucizevi işler yaparak yarışa denge getirdi.

Perez’in savunması legal miydi?

Evet, legaldi. Perez, düzlükte kendisini geçen Hamilton’ın hava koridoruna girerek kaybettiği yeri geri aldı. Ondan sonraki tur boyunca da temposunu düşürerek hem Hamilton’ı arkasında tuttu hem de takım arkadaşına yardım etti. Hamilton pit duvarına bunun tehlikeli bir sürüş olduğunu söyledi. Toto da telsizden hakemlerle bağlantı kurarak bu şikâyeti iletti. Hakemler bu şikayetleri dikkate almamakta haklıydı.

Perez’in savunmasında yanlış bir yan yoktu. Ani frenleme vs gibi rakibini tehlikeye atacak hareketler yapmadığı sürece öndeki pilot her zaman tempoyu belirler. Perez de geçişin mümkün olmadığı virajlı kısımlarda temposunu düşürerek hem Hamilton’a zaman kaybettirdi hem de aracının pillerini daha rahat şarj etti. Bu da savunma sırasında ona avantaj sağladı.

Bu savunmayla birlikte Hamilton-Verstappen farkı bir anda 1,3 saniyeye kadar düştü.

Sanal güvenlik aracındaki taktik hata neydi?

Kariyerinin en iyi sezonunu geçiren Giovinazzi’nin aracı şanzıman arızası nedeniyle yolda kalınca ortalık bir daha karıştı. Piste sanal güvenlik aracı girdi.

O ana kadar Hamilton tempoyu istediği gibi ayarlıyordu. Bu sayede lastiklerini de korumayı başarıyordu. O lastiklerle yarışın sonuna kadar gidebileceğini düşünüyordu. Verstappen’ın ise zar atmaktan başka çaresi yoktu. Tipik bir “öndeki pilot ne yapıyorsa tersini yap” taktiğiyle pite geldi. Pite gelince Hamilton ile arasındaki fark açıldı ama artık daha yeni lastiklere sahipti. Bu noktadan itibaren Mercedes’in yarışı verdiğini düşünsem de Mercedes kenar yönetimi çok rahattı.

Hamilton’a telsizden endişe etmemesi gerektiği söylendi. Verstappen’ın aradaki farkı kapatmak için tempo yapmak zorunda olduğunu, tempo yapınca da lastiklerini bitireceğini söyleyerek Hamilton’ı rahatlattılar.

Haklılardı. Ta ki güvenlik aracına kadar.

Güvenlik aracında ne oldu?

Güvenlik aracı girene kadar her şey Mercedes’in kontrolü altındaydı. Fakat son 5 turda giren güvenlik aracı bir anda şampiyonayı değiştirdi.

Güvenlik aracı girdiğinde yarışın 54. turuydu. Yarışın bitmesine beş tur kalmıştı. Hamilton pite girmedi. Pit yaptığında liderliği Verstappen’a vereceklerini düşündükleri için bunu yapmadılar. Böyle düşünmekte de haklılardı. Çünkü o ölçekte bir kazanın kaldırılması sırasında çalışmalar uzayabilir, yarış güvenlik aracının ardında bitebilirdi. Bu şekilde de şampiyonluğu verebilirlerdi. Verstappen ise kaybedecek hiçbir şeyi olmadığından pite girdi ve yumuşak lastikleri taktı.

O arada Red Bull pit duvarı ve yarış direktörü arasındaki diyaloglarda, yarışın gidişatıyla ilgili ipuçları almıştık. Yarış direktörü yarışı güvenlik aracının ardında bitirmek istemiyordu. Ama süre de kısıtlıydı. O nedenle Masi, tur bindirilmiş arabaların yerlerini geri alamayacaklarını telsizden bildirdi. Çünkü tur bindirilmiş arabaların (toplamda 8 araba) yerlerini almaları çok zaman alacaktı. Ayrıca prosedür gereği, tur bindirilmiş arabalar sıranın en arkasına geçtikten sonra güvenlik aracı en az bir tur daha pistte kalmalıydı (International Sporting Code, Madde 48.12: Unless the clerk of the course considers the presence of the safety car is still necessary, once the last lapped car has passed the leader the safety car will return to the pits at the end of the following lap.

Türkçesi: Yarış direktörü güvenlik aracının varlığının hala gerekli olduğunu düşünmezse, tur bindirilen son araç güvenlik aracını geçtikten sonraki turda pite dönebilir).

Mercedes kenar yönetimi, yarışın güvenlik aracının arkasında biteceğinden emindi. Bir ihtimal yarış başlasa bile Hamilton ve Verstappen arasında tur bindirilmiş 4 araç vardı. Verstappen o araçlara tur bindirene kadar Hamilton yarışı kazanırdı.

Fakat bir anda Hamilton ve Verstappen’ın arasındaki 4 araç madde 48.12’deki prosedürü uyguladı ve güvenlik aracını geçerek araç sırasının sonuna bağlanmak üzere hareketlendi. Aradaki dört araç geçer geçmez de Masi güvenlik aracının aynı turda içeri gireceğini açıkladı. Diğer pilotlar da şaşkındı. Tur yemiş olan diğer pilotlar da turlarını geri almak istediklerini söyledi. Ama yarış mühendisleri onlara oldukları yerde kalmalarını söyledi. Ricciardo, Stroll, Vettel, Alonso (şaşkınlıkla karışık mutlulukla) karara itiraz ettiler ama sonuç değişmedi. İtiraz etme nedenleri kendilerinin de sıralamalarının değişebilme ihtimaliydi.

Uygulamayla ilgili yanlışlar şunlardı:

- Tur bindirilen pilotların tamamı güvenlik aracını geçmeliydi. Sadece iki pilota yarışma hakkı tanınması adil değildi.

- Güvenlik aracını geçen pilotların tamamının sıranın en arkasına geçmesi beklenmeliydi.

- Tur bindirilen araçlar sıranın en arkasına geçtikten sonra güvenlik aracı bir tur daha pistte kalmalıydı.

- Veya tur bindirilen hiçbir pilotun geçmesine izin verilmemeliydi.

Bu çarpık kararla Verstappen, Hamilton’ın arkasına yaklaştı. Hamilton’da yumuşak lastiklere göre daha zor ısınan, sert, 44 turluk lastikler vardı. Temelde yapabileceği hiçbir şey yoktu. Yapamadı da.

Bu kararla Formula 1 yönetimi, 1989’dan sonraki rezaletini tekrarlamış oldu. 1989’u bugün nasıl konuşuyorsak, 2021’i de bundan 30 sene sonra konuşacağız.

Bu sezonda yaşanan rezalet Verstappen’ın bu sezonki performansını gölgelemez. Bir sezonda 18 defa podyuma çıkarak büyük bir başarı elde etti. Formula 1’in 34. şampiyonu olarak hayallerini gerçekleştirdi. Bir gencin çocukluktan beri kovaladığı hayali gerçekleştirmesi çok önemli, çok güzel. Alın teri döktü, çalıştı, çabaladı, sürüşüyle seviye atladı ve kariyerinin en iyi sezonunu geçirdi. Dolayısıyla onu ayrıca tebrik ediyorum.

Fırat KESKİN

Fanatik.com.tr