Silverstone, Monza ve Cidde... Son yılların en çekişmeli sezonlarından birine sahne olan Formula 1'de Lewis Hamilton ve Max Verstappen arasındaki harika rekabet kendisini temaslarda ve kazalarda da gösterdi. 369.5'er puanlık eşitlliğin sona ereceği sezonun son yarışı Yas Marina'ya giden bu yolda, hakem kararlarıysa pist üstü rekabete sezon boyunca yeni bir cephe ekledi.

Suudi Arabistan Grand Prix’sinin ardından Red Bull Motor Sporları Danışmanı Helmut Marko, hakemlerin karar verirken Mercedes ve Hamilton ikilisine, Red Bull ve Verstappen ikilisiyle aynı şekilde davranmadığını söyleyerek aslında aylardır süregelen bir tartışmayı yeniden alevlendirdi. Sezon boyunca Verstappen ve Hamilton, Silverstone ve Monza’da kaza yapmış; Bahreyn, Imola, Barcelona ve Interlagos gibi pistlerdeyse tekerlek tekerleğe mücadele etmişlerdi. Bu kazalar ve mücadeleler, hakemlerin aldığı kararlara dair pek çok tartışmaya sebep olmuştu ve iki tarafın hem üst düzey yetkilileri hem de taraftarları zaman zaman FIA’nın karşı takım lehine kararlar aldığını iddia etmişti. Marko’nun öne sürdüğü iddialarla birlikteartık geriye yalnızca bir yarışın kaldığı bu heyecan dolu sezona yeniden bakmakta fayda var.

Elbette, Marko “Sadece Silverstone’da olanları, Budapeşte’de olanları hatırlayın.” dediği için bütün bu tartışmaya belki de sezonun en tartışmalı yarışı olan Silverstone ile başlamakta fayda var. Yarışı izlemiş herkesin hatırlayacağı gibi, yarışın henüz ilk turunda Copse virajında Hamilton apeksi kaçırarak Verstappen’in sağ arka tekerine temas etmiş ve Verstappen bariyerlere çarparak yarış dışı kalmıştı. Sonrasında Hamilton 10 saniye cezasına rağmen yarışı kazanmayı başarmıştı ve Hamilton’ın kazanması, verilen cezaya dair pek çok tartışmayı beraberinde getirmişti.



Her ne kadar pek çok kişi bu kazayı Alain Prost ve Ayrton Senna’nın 1989’da Suzuka’daki kazalarına benzetse de kazayı incelediğimizde 1989 Portekiz Grand Prix’sinde Nigel Mansell ve Senna’nın kazasının Silverstone’daki kazaya daha çok benzediği görülecektir. Portekiz’deki kazanın ardından Mansell bir sonraki yarıştan menedilmişti, nitekim 1989 Portekiz Grand Prix’sine benzer şekilde, Red Bull kampından Hamilton’ın yarıştan menedilmesi gerektiğine dair itirazlar yükseldi. Mercedes mühendisi Shovlin olayı bir yarış kazası olarak değerlendirirken, FIA hakemleri Hamilton’ı kazada “mutlak” değil, “ağırlıklı” olarak kusurlu bulduklarını açıkladılar.

Hamilton’ın apeksi kaçırmasının ötesinde, tüm bu tartışmanın kilit noktası viraj hakkının kimde olduğuydu. Kaza anı tekrar incelendiğinde görülecektir ki, Copse’da içeriden gelen Hamilton, Verstappen’in “tam olarak” yanında değildi. Fakat yine de önemli ölçüde yan yana geldikleri için, kimilerine göre, Hamilton’ın da viraj hakkı doğmuştu. Özetle, iki pilotun da virajda hak sahibi olduğu bir dönüşte Hamilton apeksi kaçırdı ve kazaya sebep oldu. Hamilton’ın virajda hak sahibi olması perspektifinden bakıldığında verilen 10 saniyelik cezanın adil olduğunu düşünen taraftayım. Ayrıca kazanın sonucunda Verstappen bariyerlere yüksek hızda çarptığı için de Hamilton’a verilen cezanın yetersiz olduğunu düşünenler oldu. Ancak bu noktada ceza, kazanın sonucuna göre değil kazaya sebep olan kusura verilmeliydi ve öyle de oldu. Yani Verstappen bariyerlere çarpmasaydı, çakıl havuzuna saplanıp kalsaydı veya yalnızca spin atsaydı da verilen ceza aynı olmalıydı.



Marko’nun basına hatırlattığı diğer yarış olan Hungaroring yarışındaysa Bottas, yarışın startında ıslak zeminde frenaj noktasını kaçırarak Norris’e çarpmıştı. Kazanın sonucunda Bottas, Norris ve Perez yarış dışı kalmış, Verstappen’in aracıysa ciddi hasar görmüştü. Ancak Verstappen aracındaki hasara rağmen etkileyici bir performans sergileyerek yarışıdokuzuncu sırada tamamlamıştı. Hakemler kazayı kaçınılabilir bir kaza olarak değerlendirerek Bottas’ı mutlak kusurlu bulmuşlardı ve Belçika Grand Prix’si için beşsıra grid cezası vermişlerdi. Red Bull Takım Patronu Christian Horner, Mercedes aracının performansı göz önüne alındığındaBottas’ın aldığı cezanın gerçek bir ceza olmadığını söylemişti.

Bu noktada şunu sormak gerekiyor: Cezalar araçların performanslarına göre verilebilir mi? Takımların şasi paketlerinin farklı pistlere özgü uyumları, rakım ve sıcaklık, lastik performanslarındaki değişkenlik gibi pek çok faktör söz konusuyken, burada adil ve fikir ayrılıklarına yol açmayacak bir standart yaratmanın neredeyse imkansız olduğunu düşünüyorum. Yani Horner’ın itirazı yalnızca daha fazla tartışmaya yol açacak makul olmayan bir öneriden öteye geçmiyor.



Kimileriyse Bottas’ın Hungaroring kazasını 2012 Belçika Grand Prix’si startında Romain Grosjean’ın sebep olduğu kazaya benzeterek, Grosjean bir sonraki yarıştan men cezası aldığını vurgulamıştı. Fakat 2012 Spa’dan farklı olarak, Bottas frenajı ıslak zeminde kaçırdığı için yarıştan men gibi bir cezanın aşırı olacağını düşünüyorum. Yine de Bottas’ın kazadaki kusuru düşünüldüğünde ve bu kusur Verstappen’in Katar Grand Prix’sinde sarı bayrak kuralını ihlal ettiği için aldığıbeşsıra grid cezasıyla karşılaştırıldığında, Bottas’ın beş sıradan daha fazla bir grid cezası alması daha doğru olurdu.

Mercedes tarafıysa Interlagos’ta yapılan Brezilya Grand Prix’sindeki tekerlek tekerleğe mücadelede Verstappen’in ceza alması gerektiğini iddia etmişti. Yarışın 48. turunda dördüncüvirajdan önceki düzlükte Hamilton, Verstappen’in önüne geçmek için hamlesini yapmıştı ancak Verstappen pozisyonunu kaybetmemek için yaptığı geç frenle dördüncü virajı dönemeyerek dışarıdan gelen Hamilton’ı pistin dışına süpürmüştü. Hamilton’ın dışarı iyice açılmasıyla bir kaza yaşanmamıştı ancak Mercedes tarafı Verstappen’in hareketi tehlikeli ve kurallara aykırı olduğu için ceza alması gerektiğini öne sürmüştü.



Verstappen ise yıpranmış lastiklerinin geç frenle birleşmesiyle bu durumun yaşandığını, eğer dönmeye çalışsaydı spin atacağını söyleyerek kendini savunmuştu. Interlagos’la birlikte pek çoklarının aklına Emilia Romagna ve İspanya Grand Prix’lerinin startlarında ikilinin mücadeleleri geldi. Her iki yarışın startında da Hamilton ve Verstappen temas yaşamıştı ve bu temasların ciddi bir kazaya dönüşmesini önleyen, ayağını gazdan çekmeyi kabul eden Lewis Hamilton olmuştu. Bu durum, birçok taraftarın Interlagos’ta Verstappen’in ceza almamasına yönelik tepkisini artırdı.

Ancak geçtiğimiz haftaki Suudi Arabistan Grand Prix’sinde şampiyonluk için yarışan ikili, Brezilya’da yaşadıklarına benzer sayılabilecek bir an yaşadılar ve hakemler pist dışından avantaj elde ettiği için Max Verstappen’e beş saniye ceza verdiler. Cidde’de aldığı cezayla ilgili Verstappen “Orada ikimiz de pist dışına çıktık. Brezilya’da her şey yolundaydı ve şimdi aniden bunun için bir ceza almam garip geliyor.” dedi. Nitekim bu itirazında da haklıydı. Hakemlerin benzer pozisyonların bazılarına ceza verirken bazılarına ceza vermemesi yarış kurallarına dair bir belirsizlik ve tutarsızlık ortaya koyuyor. Hamilton Türkiye Grand Prix’sinde Perez’i pit yoluna doğru dışarı ittiğinde veya Brezilya’da Verstappen Hamilton’ı dışarı savurduğunda inceleme çıkmazken, Suudi Arabistan’da Verstappen’e çıkan beş saniyelik ceza pek çok Red Bull taraftarında huzursuzluk yaratıyor. Tüm bu huzursuzlukların ve soru işaretlerinin önüne geçebilmek için, FIA’nın kuralların tutarlı bir şekilde uygulandığından emin olmasıve cezalara dair yayınladıkları metinlerde gerekirse daha açıklayıcı olmaları gerekiyor.



Tüm bu yaşanan kazaların ve tartışmalı hakem kararlarının ardından şimdi şampiyonanın kaderi, sezonun son yarışı olan Yas Marina’da belirlenecek ve iki pilot Yas Marina’da piste eşit puanla çıkacaklar. Kazalar ve cezalardaki tartışmalar, tabiatı gereği Formula 1’de var olmaya devam edecektir. Ancak tüm bu tartışmalar sırasında sıkça unutuluyor ki, Azerbaycan Grand Prix’inde Verstappen rahat bir galibiyete doğru yol alırken lastiğinin patlaması sonucu yarış dışı kalmıştı. Oysa sezonun bariz şekilde en kusurlu olayı, Red Bull lastik basınçlarında bir sorun görünmediğini iddia ederken Verstappen’in lastiğinin patlamış olmasıdır. Meselenin özü, eğer önümüzdeki hafta Hamilton yarışı Verstappen’in önünde bitirip sekizinci şampiyonluğuna ulaşırsa, Max Verstappen’in şampiyonluğu kaybetmesinin sebebi Lewis Hamilton veya FIA hakemleri değil, Bakü sokaklarında bir faciaya sebep olan Pirelli olacaktır.

Yazı: Alper Yıldırım

eureur