Altmışlı yılların ortasıydı. Formula 1'de aerodinamik hakkında çok az şeyin bilindiği ödüllerin daha mütevazı ve risklerin yüksek olduğu şimdiki zamana göre daha romantik ve tehlikeli bir dönemdi.

Formula 1 sezonunlarında her yıl Monako GP geldiğinde sporun tarihini bilenlerin aklına Lorenzo Bandini'nin kazası mutlaka düşer. Bugün izlerken zaman zaman eziyet veren yavaş Monako pistinde en önemli geçiş noktası tünel çıkışındaki şikan noktasıdır.

1966'da Grand Prix filmi çekilirken filmin yönetmeni Monako'da bir kaza sahnesi çekmeyi düşündüğünden kaza sahnesi için en uygun yerin neresi olduğunu pilotlara sormuştu. Yönetmene o şikanı gösterenler arasında 1 yıl sonra orada ölecek olan Lorenzo Bandini de vardı.



Lorenzo Bandini 1935'te doğdu. Arabalara takıntılıydı ve 15 yaşına gelince Signor Freddi'nin Milanodaki garajında tamirci çırağı olarak işe başladı. Bu işvereni sayesinde Bandini ondan aldığı ödünç araçlarla yerel yarışlara katıldı ve böylece yarış kariyeri başladı.

Aynı zamanda o işvereninin kızı ile ilerleyen yıllarda evlendi. 1950'li yıllarda üç yıl içinde ünlü İtalyan pilotlar Ascari, Castelotti ve Musso hayatını kaybedince İtalyanlarlar umutsuzluğa kapıldı. Musso'nun hayatını kaybetmesinden sonra Bandini bir FJ Volpini aldı.



İlk yarışına Sicilya Altın Kupasında katıldı. O yarışta üçüncü oldu. Soran Stanguellini ile ilerleyen yıllarda sürüşe devam edip alt serilerin yıldızı hale gelmeye başladı.

Bandini için fırsat Ferrari'nin 1.5 litrelik kurallarla F1'e hazır olup diğer takımların henüz hazır olmadığı 1961 yılında doğdu. Enzo Ferrari o sezon Phil Hill, von Trips ve Richie Ginther ile sezona başladı.



Enzo Ferrari o sezon bir de Scuderia Sant-Amboreus takımı ile dördüncü bir sürücü arıyordu. O koltuk için Bandini ile Baghetti mücadele etti ancak tercih Baghetti'den yana oldu. Lorenzo ise (başka takım) Scuderia Centro Sud takım patronu tarafından takımına alındı.



Bandini Cooper Maserati ile 1961 sezonuna başladı. İlk yarışı şampiyona dışı yarış olan Pau GP idi. O yarışı üçüncü bitirdi. Enzo'nun Bandinin yerine seçtiği Baghetti ise ilk yarışlarda iyi performans göstermiş ancak daha sonra performansı oldukça düşmüştü.



Bandini'nin 1961'deki çabaları Maranello'da göze çarptı. Enzo Ferrari, Bandini'yi Pescara Grand Prix'inde yardımcı pilot olarak aday gösterdi. Yarışta sürüşün çoğunu yapan Bandini kariyerinin ilk Grand Prix zaferini burada kazandı ve 1962 için F1 sözleşmesini kaptı.

Ancak Bandini 1962 sezonunda sadece üç Grand Prix'e katılabildi. Enzo Ferrari'nin sezon için düzenli tek sürücüsü Phil Hill idi. Diğer dört sürücü sezondaki yarışları paylaşmıştı: Lorenzo Bandini, Ricardo Rodriguez, Mairesse ve Baghetti.



1962'de Bandini üç yarışta sürebilmişti ve bu yarışlardan Monako'da podyuma çıktı. Devam eden yarışlarda Ferrari BRM ve Climax'ın V8'leri ile rekabet edemez hale gelince Bandini'nin performansı da düşüşe geçti.

Ancak yine de 1962'de şampiyona dışı yarış olan Akdeniz GP'sini takım arkadaşını [yerine tercih edilen Baghetti'yi] yarım dakika farkla yenerek kazandı. Bu onun Formula 1'deki ilk galibiyeti olmuştu.



1963'te Ferrari'nin bir numarası Hill takımdan ayrıldı. John Surtees 1 numaralı sürücü olarak takıma katıldı. İki numaralı isim ise beklenenin aksine Bandini olmadı. Yine de o sezon Ferrari'nin binek otomobil yarışlarında yarışmaya da devam etti.



1963'te Le Mans 24 saati kazandı. Targa Florio'da ikinci oldu. Scuderia Centro Sud ile F1'de yarışırken Britanya GP'de beşinci olunca sezonun kalan 4 yarışı için Enzo onu Ferrari koltuğuna oturttu. 1964 sezonunda John Surtees ile tam zamanlı Ferrari sürücüsü oldu.



1964'te John Surtees şampiyon oldu. Bandini ise Avusturya GP'yi kazandı. Monza ve Meksika'da üçüncü oldu. Özellikle sezonun son yarışında Bandini Graham Hill mücadelesi temasla sonuçlanmış ve Bandini, Hill'i şampiyonluktan etmişti.



1965 sezonunda Ferrari'nin galibiyeti yoktu. Kötü bir sezon geçiren takımda Surtees şampiyonada 5. olurken Bandini 6. oldu. Ancak yine de Bandini Grand Prix dışında olan iki tane yol otomobili yarışını kazandı.

1966 sezonunda F1'de 3.0 litrelik motorların dönemi oldu. Bandini ilk yarış Monako'da Ferrarisi ile ikinci oldu. Belçika Grand Prix'inde ise üçüncü oldu. Bu yarıştan sonra takım lideri Joh Surtees Ferrari'den ayrıldı ve Bandini takımın birinci pilotu oldu.



1966 sezonunu Bandini sadece 9 puan toplayarak 12. sırada kapatabildi. 2.4 litrelik V6 Ferrari'si ile sezonun ilk iki yarışında ikinci ve üçüncü olmuştu. Devamında Ferrari 3.0 V12 motora geçti. Bu motorla ilk yarışında Fransa'da liderken yolda kaldı.

Devamında Hollanda ve Almanya'da 6. olurken İtalya ve Amerika'da yarışı bitiremedi. Meksika'ya ise katılmadı. 1967 yılında sezon öncesinde Şubat'ta Daytona 24 saate Bandini ve Amon Ferrari sürücüsü olarak katıldı.

Bu yarışta sonuç Enzo Ferrari'nin hayal ettiğinden bile iyi olmuştu. 7 litrelik Ford araçları 4 litrelik Ferrari araçlarıyla mücadele ederken vites kutusu arızaları yaşamışt. Lorenzo Bandini ve Chris Amon yarışı kazandı.

Yarışın ikincisi Parkes ve Scarfiotti ile yine Ferrari oldu ve üçüncüsü Ferrari'nin Kuzey Amerika takımı olan NART takımına gitti. Ferrari üç araçla da yarışı domine etmişti.



Nisan ayında Monza 1000 km dayanıklılık yarışını da Lorenzo Bandini kazandı. Brands Hatch'teki şampiyonlar yarışında da ikinci oldu. Artık 1967 sezonu başlamıştı. Lorenzo için son yarış olan Monako GP'sine geldiler.

Bandini Monako sıralama turlarında ikinci sırayı aldı. Yarışa start alınca ikinci turda önündeki Brabham'ın aracından yağ sızınca Bandini'nin aracı kaydı ve gerilere düştü. Bandini bir şekilde 82. tura kadar devam etti.



82. turda tünel çıkışındaki şikanda Bandini sol taraftaki tahta bariyere vurdu ve viraj çıkışında saman balyalarının olduğu bölümde aracı bir demir direğe çarpıp ters takla atarak piste döndü. Çarpmanın etkisiyle aracın yakıt borusu koptu ve araç alev aldı.



O zamanlar güvelik aracı yoktu ve koşullara bakılmaksızın yarışlar pek durdurulmazdı. Bandinin aracı yanarken devam eden yarışta çaresizce kurtarma girişimleri başladı. Yarışa Bandini'nin arkasında giden Amon olayı şöyle anlatıyor:

"Birkaç kez yanan aracın yanından geçtim. Lorenzo'nun hala içinde olabileceği aklıma gelmedi. Aracın çevresinde hareketlilik yoktu bu yüzden sağ salim çıktığını düşündüm." Ancak Bandini hala daha yanan araçta kurtarılmayı bekliyordu.



Yarış hakemlerinin sadece aracı düzeltmek için halatları vardı. Hiçbirisinde yanmaz giysiler yoktu. Olay yerindeki yangın söndürücüler de işe yaramayacaktı. Aracı ters çevirip Bandini'yi çıkarmadan önce yaklaşık 5 dakika geçti.

Tam onu çıkarıp götürürken bu kez de bir TV helikopteri bölgenin üzerinde alçaktan uçunca pervaneler sayesinde yangın yeniden canlandı. Hakemlerin yanmaz giysisi olmadığı için hemen kaçıştılar ve Bandini'yi bu kez de düşürdüler.



Olayın sonunda Bandini Prenses Grace Kliniğine götürüldü. Ancak vücudunun %70'i yanan Bandini sadece üç gün dayanabildi ve ardından hayatını kaybetti. Bu kaza motor sporları için çığır açan bir kazaydı. Chris Amon olayla ilgili şöyle demişti:

"Bu kaza bence herkesi iğrendirdi. Yangını söndürmek için çok uğraştılar. Yarışı hemen durdurmalıydılar." Pazartesi günü sürücüler hemen bir toplantı düzenlediler ve birkaç talepte bulundular. Bu taleplerden birisi saman balyaların kaldırılıp çelik bariyer takılmasıydı.



Chris Amon orada saman balyaları yerine bariyerler olmuş olsaydı Bandini'nin muhtemelen bir çizik bile almadan kazadan kurtulabileceğini düşünüyordu. Nitekim bir yıl sonra aynı yerde başka bir pilot kaza yaptı ve bariyerler sayesinde hiçbir şey olmayıp yarış dışı kaldı.

Chris Amon'a göre Lorenzo Bandini yorgunluğun verdiği dikkatsizlikten kaza yapmıştı. O zamanlar Monako 100 turdu. Direksiyonlar hidrolik değildi ve Monako pilotları inanılmaz yoruyordu. Eski takım arkadaşı Surtees Bandini'nin ölümünden sonra şunları söyledi:



"Lorenzo'yu büyük bir sevgiyle hatırlıyorum. Bir pilot olarak çok hafife alındığını düşündüm. Belki biraz tutarsızdı ancak kesinlikle hafife alınacak birisi değildi."

Chris Amon Lorenzo'nun ölümünden sonra şöyle bir demeç vermişti: "Ben, Lorenzo ve Forghieri birkaç kişiyle birlikte yarıştan önceki Çarşamba dağa öğle yemeğine gittik. Dönüşte Lorenzo düşünceli görünüyordu."

"Yol kenarında balık tutan yaşlı bir adam gördü ve onu bir süre sessizce izlemek için durdu. Söylemeye çalıştığımı anlamak zor ancak hayatın tadını çıkarıyormuş gibiydi. Sanki bir şeylerin olacağını biliyormuş gibiydi. Olanlardan sonra o günü hiç unutmadım."



Bandini'nin hayatı hiç olmaması gereken trajik bir şekilde sona erdi. Formula 1'de o yıllarda güvenlik standartları o kadar düşüktü ki bugünkü güvenlik standartlarına ulaşmak bu tarz ölümlü kazaların yaşanması beklendi. Formula 1'de kuralların bir kısmı kanla yazıldı.



Bandini, Peterson, Senna, Bianchi, von Trips, Ratzenberger, Angelis, Villeneuve... Bir çırpıda yazılan ve pistte hayatını kaybeden bazı F1 pilotlarıdır. Hepsinin ölümünden sonra bazen erken bazen geç gerekli dersler çıkarılarak F1 daha güvenli hale getirilmeye çalışıldı.

Bandini'nin hayatını sizinle paylaşmak istedim. Uzun bir flood oldu. Sabırla sonuna kadar okuyanlara teşekkür ederim. Ferrari tarihinden böyle bir pilot geçti. F1'de pek başarılı olamasa da diğer serilerde Ferrari'ye hizmeti çok oldu. Okuduğunuz için teşekkür ederim.



FerrariHaber