“Ferrari son yarışta çok hızlıydı ve onlara karşı nasıl önlem alacağımızı bilmeden buraya geldik. Valtteri bütün hafta sonu hızlıydı ve 1000. Grand Prix’te ilk iki sırayı almamız çok özel. Fark yaratabileceğim yer yarışın başlangıcıydı ve iyi bir başlangıcın ardından bir ‘tarih’ gerçekleşti.” (Lewis Hamilton, 2019)

Pay rise for the pit lane guys, @MercedesAMGF1 😉 👨‍🔧 💰#Race1000 🇨🇳 #ChineseGP pic.twitter.com/53g7gFz79o

— Formula 1 (@F1) 14 Nisan 2019

13 Mayıs 1950’deki Silverstone’dan bu yana geçilen binlerce kilometre, gerçekleşen yüzlerce kaza, yarışan onlarca sporcu, hayatını kaybeden sürücüler ve tarihi zaferler… 2019 spor adına ikonik bir yıl olmaya devam ederken motor sporlarının göz bebeği Formula 1’de düzenlenen 1000. yarış ve bu yarışı kazanan tarihin en iyilerinden biri olan Lewis Hamilton’ın 75. galibiyetinin hemen ardından ağzından dökülen gurur dolu sözler…

Geride kalan 1000 yarışın analizine geçmeden evvel söz konusu 1000 sayısının tartışmaya açık bir istatistik olduğunu hatırlatmakta fayda var. ‘Yarış’ ile ‘Grand Prix’ terimleri arasında fark bir süredir gündeme gelirken kimi kaynaklar ilk Grand Prix’in 1901’de Le Mans’ta gerçekleştiğini kimileri ise bir yıl geri giderek Gordon Bennett Kupası’nın başlangıç olarak kabul edilebileceğini vurguluyor. Uluslararası Motor Sporları Federasyonu’nun (FIA) 1904’te kurulmasıyla resmiyet kazanan motor sporları organizasyonu ve takip eden yıllardaki dünya savaşları nedeniyle bir türlü çerçevesi belirlenemeyen Formula 1’in kabul gören ilk resmi Grand Prix’i ise Giuseppe Farina’nın kazandığı 1950 Silverstone.

Resmi başlangıç tarihine dair tartışmaların yanı sıra ilk yıllarda takvimde yer alan Indianapolis 500 yarışları ile 1952 ve 1953 yıllarında düzenlenen Formula 2 sezonları da ‘1000. Grand Prix’ kabulüne karşı çıkanların dile getirdiği ve çok da haksız sayılmayan argümanlar olarak öne çıkıyor. 1950 ile 1960 arasında düzenlenen Indianapolis 500 yarışlarının listeye eklenmemesini ileri sürenlerin dayanak noktası bu Grand Prix’te FIA kurallarından çok daha farklı kurallarla yarışılması ve kıta aşırı ülkelerdeki sürücülerin bu yarışlara katılamamasının yol açtığı adaletsizlik… 1952 sezonu öncesinde Alfa Romeo ve BRM takımlarının Ferrari ile rekabete girmekten kaçınması ve akabinde FIA’nın verdiği daha düşük maliyetli ve daha yavaş Formula 2 araçlarıyla yarışılması yönündeki kararla Formula 2 seviyesinde gerçekleşen 1952 ve 1953 sezonlarındaki yarışların da Formula 1 tarihinde yer almaması gerektiği ayrıca dile getiriliyor.

Söz konusu tartışmalar bir yana, Çin’de gerçekleştirilen Şangay Grand Prix’i ile 13 Mayıs 1950’de İngiltere’de başlayan hikayenin çok önemli bir dönüm noktasının geçildiği ve Formula 1 tarihinde yepyeni bir sayfa açıldığı da aşikar. Teknoloji ilerledikçe mühendislik açısından gelişen ve hızlanan araçlar, çok önemli sporcuların pistlerdeki kazalarda kaybedilmesiyle önemi ortaya çıkan yarış güvenliği ve özellikle televizyon yayıncılığının gelişmesiyke büyüyen ekonomisi ile Formula 1’i günümüzde dünyanın dört bir yanından milyonlarca sporsever takip ediyor.

Bu çalışma kapsamında; geride kalan 1000 Grand Prix pist, takım ve sürücü ekseninde ele alındı. Analiz sonuçlarına geçmeden; Formula 1’in ilk dönemlerinde uygulanan araba paylaşımı uygulaması nedeniyle üç Grand Prix’te ikişer sürücünün galip sayıldığını hatırlatmakta fayda var. 1951 Rheims’te Juan Manuel Fangio ve Luigi Fagioli galip sayılırken 1956 Buenos Aires’te Juan Manuel Fangio’nun galibiyeti bu kez de Luigi Musso ile paylaştığı görülüyor. 1957 Aintree ise iki sürücünün (Stirling Moss ve Tony Brooks) galip sayıldığı üçüncü ve son Grand Prix olarak kayıtlara geçirilmiş durumda. Buna benzer bir durumun pole pozisyonu parametresinde de söz konusu olduğunun vurgulanması da ayrıca önem taşıyor. Kayıtlara göre 1956 Monza, 1956 Monte Carlo ve 1957 Aintree’de ikişer sürücü pole pozisyonunu kazanmış olarak görünüyor. Bu bağlamda, özellikle takımların kazandığı yarış ve pole pozisyonu sayılarında farklı kaynaklarda farklı sonuçların yer aldığının altını çizmek gerekiyor.

Öne Çıkan Noktalar

Grand Prix, Pist ve Ülke

İlk defa 10’dan fazla Grand Prix düzenlenen yıl: 1958 (11)
İlk defa 20 Grand Prix düzenlenen yıl: 2012
En çok Grand Prix düzenlenen yıllar: 2016 ve 2018 (21)
En çok Grand Prix düzenlenen pist: Monza, İtalya (68)
En uzun süredir Grand Prix düzenlenen pist: Silverstone, Monte Carlo, Spa-Francorchamps, Monza (1950-2018)
En çok Grand Prix düzenlenen ülke: Almanya (77 -> Nurburgring:40, Hockenheim: 36, Avus: 1)
En çok farklı pistte Grand Prix düzenlenen ülke: ABD (10 -> Indianapolis, Sebring, Riverside, Watkins Glen, Long Beach, Las Vegas, Detroit, Dallas, Phoenix, Austin)

Takım

En çok galibiyet alan takım: Ferrari (234)
En çok pole pozisyonu kazanan takım: Ferrari (223)
Bir pisti en çok domine eden takım*: Mercedes & Sochi (Rusya) (5 GP’de %100 galibiyet oranı)
Bir pistte en çok galibiyet alan takım*: Ferrari & Nurburgring (14 galibiyet, %35 galibiyet oranı)
Bir takımda en çok galibiyet alan sürücü: Michael Schumacher & Ferrari (72 galibiyet, takımın toplam galibiyetinin %31’i)
Bir takımın aldığı galibiyetlerinin tamamını tek başına kazanan sürücü**: Jackie Stewart & Matra (9 galibiyet), Jody Scheckter & Wolf (3 galibiyet)

Sürücü (Milliyet ve Yaş)

En çok yarış kazanan sürücü: Michael Schumacher (91)
En çok yarış kazanan ülke: Britanya (280 galibiyet, 19 sürücü)
Sürücü başına en çok yarış kazanan ülke: İspanya (32 galibiyet; tamamı Fernando Alonso tarafından)
On yıllık bölümlerde en çok galibiyet alan ülkeler:
1950-1959: Arjantin (26/84)
1960-69: Britanya (61/100)
1970-79: Britanya (28/144)
1980-89: Fransa (55/156)
1990-99: Britanya (51/162)
2000-09: Almanya (67/174)
2010-19: Britanya (72/180)
Yarış kazanan en genç sürücü: Max Verstappen, Red Bull ile 2016-Katalunya yarışı (18 yıl, 7 ay, 15 gün)
Yarış kazanan en yaşlı sürücü: Luigi Fagioli, Alfa Romeo ile 1951-Rheims yarışı (53 yıl, 22 gün)
Kazandığı yarışlarda ortalama yaşı en düşük sürücü***: Sebastian Vettel (52 galibiyet, ortalama: 25,4)
Kazandığı yarışlarda ortalama yaşı en yüksek sürücü***: Juan Manuel Fangio (24 galibiyet, ortalama: 42,5)
En çok yarış kazanılan yaş: 29 yaş (104)
En çok pole pozisyonu kazanan sürücü: Lewis Hamilton (84)
En çok pole pozisyonu kazanan ülke: Britanya (270 pole pozisyonu, 17 sürücü)
Sürücü başına en çok pole pozisyonu kazanan ülke: İspanya (22 pole pozisyonu; tamamı Fernando Alonso tarafından)
Kazandığı yarışları pole pozisyonunda başlayarak kazanma oranı en yüksek sürücü***: Felipe Massa (8/11 – %72,7)
Pole pozisyonunda başladığı yarışı en çok kazanan sürücü: Lewis Hamilton (47)
En çok pole pozisyonu kazanılan yaş: 29 yaş (101)

(*) 5 ve üzeri yarışa ev sahipliği yapan pistler
(**) 3 ve üzeri yarış kazanan sürücüler
(***)10 ve üzeri yarış kazanan sürücüler



Serhan İnci