2021 F1 kurallarının temelinde yer alan konulardan birisi bütçe sınırı. Oldukça uzun zamandır dillendirilen bütçe sınırı, sonunda 2021 F1 sezonundan itibaren uygulanmaya başlayacak.

Bütçe sınırını ilk olarak bir önceki FIA Başkanı Max Mosley gündeme getirmişti. 2010 yılı için planlanan bütçe sınırında, takımlara senelik 40 milyon pound harcama sınırı getirilecekti ancak Ferrari başta olmak üzere takımların buna karşı çıkması üzerine bu plan hayata geçmedi.

Ancak son senelerde, özellikle Liberty Media'nın Formula 1'i satın almasının ardından bütçe sınırı planı daha fazla dillendirilmeye başlandı ve sonunda, 2021 F1 kurallarının onaylanmasıyla ayrı bir bölüm olarak kurallara girmiş oldu.

Finans kuralları altında yer alan bütçe sınırıyla takımların birbirlerine daha yakın olması ve böylece daha rekabetçi bir serinin ortaya çıkması hedefleniyor.

Peki bütçe sınırı tam olarak nedir?

Bütçe sınırı, F1 takımlarının bir sene boyunca harcayabilecekleri para anlamına geliyor. Eskiden takımlar bütçeleri dahilinde istedikleri kadar harcama yapabilirken, bütçe sınırı döneminde özellikle doğrudan aracın performansını ilgilendiren konularda harcama yapılabilecek miktar önceden belirlenmiş olacak.

Bu tür sistem, Amerika'da NFL, NHL ve NBA gibi organizasyonlarda kullanılıyor ve o sporlarda takımların oyuncu maaşlarına yapabilecekleri harcamalar sınırlandırılıyor.

Formula 1'de performans belirleyici şey daha çok araç olduğu için, bütçe sınırı araçla ilgili harcamalarda geçerli olacak.

Bütçe sınırı ile F1'de büyük takımlarla küçük takımlar arasındaki her sene artan bütçe farkı, bu şekilde minimum seviyeye indirilmiş olacak. Doğal olarak ne kadar kaynak, o kadar performans demek olduğu için, bütçe sınırıyla büyük takımların gelişimi eskisi kadar hızlı olmayacak. Benzer bütçelere sahip takımlar içerisinde, mühendislik ve yaratıcılık açısından iyi iş çıkaran takımlar fark yaratabilecekler.

Bütçe sınırı ne kadar?

Bütçe sınırı ile genel olarak F1 dünyasında harcanan para, geride kalan onlarca seneye göre ciddi düşüş gösterecek. Bütçe sınırı, yıllık 175 milyon dolar olarak belirlendi. Yani 10 F1 takımının bir sene içerisinde yapacağı maksimum harcama 1.75 milyar olacak.

Geçen seneye baktığımızda, tüm takımların bütçesi yaklaşık 2.2 milyar dolar civarındaydı. (Bakınız: 2018 F1 sezonu takım bütçeleri). Bu rakam genel olarak yakın görünse de asıl fark büyük takımlar için olacak. Küçük takımlar genel olarak 150 milyon dolarlık bütçeye sahipken McLaren'dan itibaren büyük takımların harcamaları planlanan bütçe sınırının üstündeydi. Ferrari ve Mercedes'in geçen sene F1 takımı için ayırdığı bütçe 400 milyon doların üstündeydi.

Bu rakamın hepsi performans için harcanmıyor ancak tüm kalemler eklendiğinde ortaya çok ciddi bütçeler çıkıyordu. FIA ve Formula 1, takımlarla doğru oranı bulmak için çalıştı ve sonuç olarak 175 milyon dolarlık bütçe sınırı belirlendi.

Bütçe sınırı, takımların performans olarak birbirlerine yaklaşmasını sağlama yanında uzun vadeli F1 geleceklerini de sağlama alacak. Kısıtlı bütçe ile en iyi teknolojiyi üretme mücadelesi büyük önem taşıyacak.

175 milyon dolarlık bütçe, 21 yarışlık takvime göre belirlenmiş bir rakam. F1 sezonunda yarış sayısı artarsa yarış başına ekstra 1 milyon dolar harcanabilecek. Ya da tam tersi yarış sayısı 21'in altına düşerse, her bir yarış için 1 milyon dolar bütçe azalacak.

Bütçe sınırı neyi içeriyor, neyi içermiyor?

Daha önce de söylediğimiz gibi, bütçe sınırı daha çok araç performansıyla alakalı konuları içeriyor. Reklam harcamaları, pilot ücretleri ve takım içerisinde en yüksek maaşı alan 3 personelin maaşı bütçe sınırına dahil olmayacak.

Williams gibi takımların Tarihi F1 araçları programları yer alıyor. Bu tür programlar, F1 dışı aktivite olduğu için bu sınır içerisinde olmayacak.

Ayrıca emlak giderleri, çalışan bonus ödemeleri, şampiyonaya katılma payı ve süper lisans ücretleri gibi giderler de bütçe sınırı içerisinde yer almayacak.

Yıllık 15 milyon Euro sınırı koyulan müşteri motoru anlaşması, testler ve yarışlar için seyahat ve otel giderleri de bütçe sınırı içerisinde yer almıyor.

Nasıl yönetilecek?

Finansal Kurallar'ın yönetilmesi için Bütçe Sınırı İdaresi kurulacak. Her takımın bütçe sınırına uyup uymadığını takip edebilmek için Auditors Deloitte şirketi yetkilendirildi.

Bütçe sınırına tam olarak hazır olabilmek için F1 ve takımlar, 2020'de geçiş sürecinde prova yapacaklar. 2020'deki prova olacağı için, bütçe sınırını aşan takımlara herhangi bir yaptırım uygulanmayacak.

2021'den itibaren takımlar, ocak ile nisan ayları arasında yaptıkları harcamaya dair geçici hesap bilgilerini haziran ayının sonuna kadar, senelik hesap bilgilerini ise bir sonraki mart ayının sonuna kadar bildirmek zorunda olacaklar.

Bütçe sınırını aşanlara ne olacak?

Net bir bütçe belirlendiği için, doğal olarak bu rakamı aşan takımlar yaptırım görecekler. Olası ihlaller 3 sınıfta değerlendirilecek. Birincisi; prosedür ihlali. Takımların hesap bilgilerini geç ya da yanlış bir şekilde aktarması bu tür ihlal içerisinde yer alacak.

İkincisi; hafif harcama ihlali. Takımların yayınladıkları bütçelerde ya da Bütçe Sınırı Dairesi'nin ortaya çıkardığı bütçede takımlar bütçe sınırını % 5'ten daha az oranda aşarlarsa bu sınıfta değerlendirilecekler.

Üçüncüsü; Bu sınıfta, belirlenen bütçe sınırını % 5 ya da daha fazla aşan takımlar yer alacaklar.

Bütçe sınırı ihlali anlaşıldığında, 3 farklı ceza uygulanabilecek. Birincisi para cezası. İhlalin büyüklüğüne göre belirlenecek. İkincisi kınama, pilotlar ya da takımlar şampiyonasında puan silme, yarıştan men, testlerde kısıtlama ya da bütçe sınırında düşüş. Üçüncüsü ise en büyük ceza, şampiyonadan men.

tr.motorsport.com