2022 F1 sezonu da Ferrari için o sene olmadı. Sezona büyük başarı umutlarıyla başlayan takım, gündemden düşmüyor ancak bir kez daha konuşulanlar somut başarıdan ziyade başarısızlık, başarısızlığın getirdiği baskı ve sonucunda istifa oldu.

2022 öncesinde aslında kimse Ferrari'nin şampiyonluk mücadelesi vermesini beklemiyordu ya da bekleyen bile bunu dile getirmekten çekiniyordu. Malum, kış testlerinin şampiyonu olarak ön plana çıkan Ferrari, uzun zamandır güçlü görüntü çizse bile bunu sonuçlandıramıyor ve bu sene de sonuç pek şaşırtmadı.

Ancak geriye dönüp baktığımızda, 2022 sezon öncesi testlerinde ve sezonun ilk yarışlarında yaşananlar, bu sefer bazı şeylerin farklı neticelenebileceğini gösteriyordu. Zemin etkili yeni araçların piste çıkmasının ardından Ferrari, hem hızı hem de dayanıklılığı ile bir kez daha cesaret verdi. Kış testlerinin ardından yapılan ilk üç yarışta, Ferrari pilotu Charles Leclerc'in iki galibiyet bir ikincilik almasıyla cesaretin yerini ciddi umutlar ve gerçek manada "Lan bu sefer gerçekten şampiyon olabiliriz" düşüncesi aldı.

Taraftarların bu düşünceye sahip olmasında Leclerc'in aldığı o zaferlerden ziyade Red Bull ile mücadele etmesi de etkili oldu. Leclerc'in iki kez kazandığı ve ikincilik aldığı ilk üç yarışta tam tersi, sezonun şampiyonu Max Verstappen iki kez yarış dışı kalmıştı ancak Ferrari ve Red Bull, lastik ayarlarının oluşturduğu dezavantaj haricinde birbirlerine çok yakın görünüyordu. Verstappen ve Leclerc de pist üstünde keyifli bir sezon geçirecek gibi görüntü çizdiler.

Red Bull dayanıklılık sorunları yaşıyordu, Mercedes yeni döneme zıplama ve aerodinamik sorunlar nedeniyle geride başlamıştı, orta sıra takımları farkı kapatacağına daha da gerilemişlerdi. Diğer taraftan Leclerc ilk 3 yarışta çok iyi sonuçlar alırken, arkasındaki isimler istikrarlı değildi ve öne çıkan isimler farklı farklıydı. Bu sayede Leclerc, ilk 3 yarışta aldığı sonuçlarla ve rakibine attığı farkla 2000'den sonra en iyi başlangıç yapan Ferrari pilotu oldu. 

Leclerc, ilk 3 yarışın ardından en yakın rakibiyle bir yarış galibiyetinden daha fazla puan fark açtı. Bunu en son başaran Ferrari pilotu 2000'de Schumacher olmuştu. Alınan sonuçlar açısından tabii ki çok daha iyi sezon başlangıçları var. Sezon başında art arda 3, 4 ve hatta 5 yarış kazanan pilotlar var. Ancak 2000'den bu yana ilk 3 yarışın ardından Leclerc gibi puan farkını 1 yarış galibiyetinin üzerine taşıyan sadece iki isim vardı (2000 Schumacher, 2016 Rosberg), Leclerc bunu başaran 3., Ferrari'nin ise 2. pilotu oldu.



Sene başında ilk 3 yarışın ardından hazırlamış olduğum, "Leclerc, 2000'den bu yana en iyi sezon başlangıcı yapan Ferrari pilotu oldu" başlıklı makalemde, Ferrari için şu sözleri yazmıştım: 

"Şu an için her şey Ferrari'nin lehine gibi duruyor. Takım 2004'ten bu yana kendisinin en iyi sezon başlangıcını yaparken, pilotu da benzer şekilde 2000'den beri en iyi sezon başlangıcı yapan Ferrari pilotu konumunda. Ferrari önüne çıkan bu fırsatı bu sene değerlendiremezse, gelecek seneler o kadar da kolay olmayabilir çünkü 2014'te Mercedes'in dominant bir şekilde başladığı bir önceki dönemde, karşısında ciddi bir rakip yoktu. O dönemde Mercedes için en yakın rakip ancak 2017'de Ferrari olmuştu ancak Ferrari'nin o sene tam manasıyla rakip olduğunu söylemek de doğru olmaz. Şimdi ise Red Bull, dayanıklılık sorunlarını saymazsak Ferrari'nin çok gerisinde değil, Mercedes'in hızını ise dalgalanma sorunu maskeliyor."
İlgili içerik:

Leclerc, 2000'den bu yana en iyi sezon başlangıcı yapan Ferrari pilotu oldu

O yazıyı yazdığım dönemde Leclerc/Ferrari ilk 3 yarışın 2'sini kazanmıştı. Aynı takım, kalan 19 yarışta da sadece 2 yarış kazanabildi. Evet, sezon başlangıcına göre saçma görünse de Ferrari, sezonun devamında kimi dayanıklılık, kimi strateji hatası, kimi pilot hatasıyla kazanabileceği birkaç yarışı kaybetti. Leclerc ve Carlos Sainz ile ancak birer galibiyet daha alabildiler.

Ferrari'nin bu çöküşü karşısında Red Bull ise dayanıklılık sorunlarını geride bırakıp, aracını daha da hafifleterek hızlandı ve her iki şampiyonluğu birden erkenden kazandı. Mercedes ise, beklendiği gibi sezon ilerledikçe dalgalanma sorunlarını geride bıraktı ve önlere yaklaştı. Takım her ne kadar George Russell ile tek bir galibiyet ve bir pole pozisyonu alsa da, son dönemde Red Bull'un arkasında en istikrarlı ikinci takım olmayı başardı.

Sezonun bu şekilde ilerleyip Ferrari için adeta hüsranla sonlanmasının ardından Ferrari Takım Patronu Mattia Binotto'nun geleceğine dair iddialar çıkmaya başladı. İlk başta bu iddialar Ferrari tarafından reddedilse de, sonunda her şey kesinleşti ve Binotto'nun Ferrari Başkanı John Elkann ve CEO'su Benedetto Vigna'dan beklediği desteği ve güveni alamadığı gerekçesiyle istifa ettiği anlaşıldı. Ferrari için işler, benim o yazımda söylediğimden de daha olumsuz bir noktaya geldi.

Bir takım patronunun görevinden ayrılması o takım için dünyanın sonu değildir ancak geriye dönüp baktığınızda başarılı olan takımların başındaki isimlerin genellikle uzun zamandır o takımı yönettiğini, takımda kendi yapılanmasını kurduğunu, başarılı olmak için çetrefilli yollardan geçip başarısızlıklar yaşadığını ve sonunda başarılı olduğunu görürsünüz.



Bizzat Ferrari'nin en başarılı dönemini geçirdiği 2000 - 2004 yılları arasındaki sürece bakarsak, Jean Todt'un 1993'te takıma katılmasından sonra başarılı olmak için 2000'e kadar beklemek, o aradaki tüm baskılara göğüs germek zorunda kaldığını görüyoruz. Bu arada, Todt'un Ferrari'nin F1 tarihindeki ilk ve son İtalyan olmayan takım patronu olduğu gibi ilginç bir istatistiği de sizinle paylaşalım.

2000'den sonra kazanılan şampiyonluklara kısa bakacak olursak 2005 - 2006 yıllarında şampiyon olan Renault F1 takımının başında 2000'den beri Flavio Briatore, 2008 pilotlar şampiyonluğunu kazanan McLaren'ın başında efsane takım patronu Ron Dennis vardı. 2009 şampiyonluğunu kazanan Brawn GP'nin başında 2007'de Honda'ya takım patronu olarak katılan ve Honda çekilmeden önce 2009'daki kural değişiklikleri için hazırlıkları tamamlayan Brawn vardı.

2010 ve 2013 yılları arasında Red Bull'un art arda 4 şampiyonluğunu izlemiştik. 2005'te Jaguar'ın satın alınarak Red Bull'a dönüştürülen takımın başına genç Christian Horner getirilmişti ve Horner, o şampiyonluk için 5 sene bekledi. Keza aynı Horner, 2014 ve 2020 yılları arasında takımdaki yerini korudu ve uzun bekleyişin ardından yeniden şampiyonluğa ulaştı.

2014 ile 2021 yılları arasında art arda 8 takımlar şampiyonluğu kazanan Mercedes'te durum biraz daha farklı oldu. 2010'da fabrika takımı olarak spora giren Mercedes, yine Ross Brawn'ın kurmuş olduğu organizasyon yapısıyla yıllar geçtikçe ilerleyişini sürdürdü ve 2014'te başlayan turbo hibrit motor döneminde en başarılı takım olarak ön plana çıktı. Ancak Mercedes'teki yönetim, 2013'ün sonunda Ross Brawn'ın ayrılmasıyla değişti ve kontrol Toto Wolff'a verildi. Wolff, 2014'te doğrudan şampiyonlukla başladı ve hükümdarlığı uzun yıllar devam etti. 

Mercedes her ne kadar art arda şampiyonluklar kazanıyor olsa da, takım içerisindeki kadrolarda yıllar geçtikçe bazı önemli değişiklikler oldu ancak buna rağmen takım pek fazla kayıp yaşamadan yoluna devam etmeyi sürdürdü. Bunda, takım içerisinde kurulan güven ortamının büyük etkisi vardı.

Şampiyon olan takımlarda takım patronları uzun yıllar yerlerini korurken, Ferrari'de ise tam tersi bir durum geçerli oldu ve olmaya devam ediyor. 2008'de Stefano Domenicali ile en son takımlar şampiyonluğunu kazanan takım, o günden beri şampiyon olamıyor. Jean Todt sonrasında Ferrari'nin başına geçen isimler sırasıyla Stefano Domenicali (2008–2014), Marco Mattiacci (2014), Maurizio Arrivabene (2015–2018), Mattia Binotto (2019–2022) oldular.

Bu isimler içerisinde Stefano Domenicali ve Mattia Binotto, diğer isimlerden ayrışıyordu. Mattiacci, Amerika'dan getirilen ve Formula 1'in F'sinden anlamayan bir yönetici olarak ön plana çıktı ve çok geçmeden takımdan gönderildi. Maurizio Arrivabene de dışarıdan getirilmişti. O Formula 1 ile bağlantılı bir isimdi ancak takım içerisinde, Binotto'nun başını çektiği düşünülen kontrol savaşını kaybetti ve yerini Binotto'ya bıraktı.



Domenicali ve Binotto, Ferrari'nin çekirdekten yetiştirdiği önemli isimlerdendi ve ikisi de başarısız bir şekilde takımdan ayrıldı. Binotto, hem mühendis kökenli olması, hem de yönetici olarak yer almasıyla çok önemli bir pozisyondaydı. Bu yüzden Binotto'nun Ferrari'den ayrılması, doldurulması zor büyük bir boşluk oluşturabilir. Binotto'nun ayrılığının oluşturacağı büyük boşluk dışında Ferrari'nin patronlarının F1 takımına olan güvensizliği, takım patronunun bile ayrılmasına neden olan güvensizlik atmosferi, diğer personel üzerinde de korkuya ve endişeye neden olabilir. Evet, Ferrari adına çalışmak muhtemelen İtalya'daki çoğu mühendis gencin hayali ancak orada çalışmak aynı zamanda ülkedeki en stresli şeylerden birisi.

Mercedes'in Takım Patronu Toto Wolff, başarılı olmak için güvenli ortam oluşturmanın önemini şu sözlerle dile getirmişti: 

"Güvenli bir ortam yaratmak yıllar alır. Yüksek performanslı bir kuruluşsanız, otomatik olarak stres vardır ve kimin hatalı olduğunu belirlemeye çalışmak insan doğasında vardır. Çünkü bu, baskıyı hafifletmeye yardımcı olur. 'Senin hatan!' demek daha kolaydır. Psikolojinin sizin üzerinizde çalıştığını kabul etmek, değişmeye giden ilk adımdır."

"Ama bir süre birlikte olduğunuzda, kişilikleri anlıyorsunuz ve birbirinize karşı acımasızca dürüst ve şeffaf olabiliyorsunuz. Ve bu, insanların 'bir hata yaptım' diyeceği bir ortam yaratıyor. Ama yine, bu uzun yıllar alan ve kanıtlanması gereken bir şeydir."

"Birinin suçlanması gerektiği 'işe al ve kov' üzerine kurulu bir atmosfer varsa, o [güveni] asla yaratamazsınız. Bu hiç bitmeyen bir egzersiz çünkü zor anlar her zaman geri gelecektir."

Mercedes'in yıllarca başarılı olmasında, takım içerisinde kurmuş olduğu güven ortamının etkisi büyüktü. Tam tersi, Ferrari'de ise bu tür değişikliklerin olması doğal olarak baskı, korku ve endişeyi beraberinde getiriyor.

Aslında Binotto, Ferrari'de kontrolü devralmasının ardından Wolff'un yönetim şekline benzer bir güven ortamı oluşturmaya çalıştı. Bu kapsamda takım bünyesindeki genç isimlerin güven ortamında yükselmesini, kendilerini geliştirmelerini sağlamaya çalıştı. Ancak tüm bu çalışmalar, doğrudan tepede yaşanan değişiklikle sekteye uğramış oldu.

Ferrari'de kurmaya çalıştığı ortam hakkında Binotto, "Bence acımasız değilim ama katıyım. Ve çevremdeki insanlar çok katı olabileceğimi biliyor. Ama bundan daha fazlasını düşünüyorum, onları her zaman güçlendirmeye ve işlerini yapmaları için gereken her şeyi vermeye çalışıyorum ve etrafımdaki insanlara güveniyorum. Onlara güveniyorum."

"Her bir unsurun detayına girecek kişi ben değilim. Daha önce de söylediğim gibi, iş için gerekli olan her şeye sahip olduklarından emin olarak kendime daha çok odaklanıyorum."

"Takımdaki ruh halinin ne kadar önemli olduğunu biliyorum, zihinsel yaklaşım ve kültürün ne kadar önemli olduğunu biliyorum. Ekip içinde bunun üzerinde çok çalışıyoruz, kültürümüzü eski haline göre değiştirmeye çalışıyoruz ve doğru tutum ve davranışların uygulamaya konması gerektiğine inanıyoruz. Takımın bir şekilde çok bütün olduğunu görebiliyorum ve bence bunu şeffaflıkla elde edebilirsiniz." demişti.



Bu açıklamalara bakarsak Wolff ve Binotto'nun aslında çok benzer yönetim şekline sahip olduğunu görebiliyoruz ancak ikisi arasında büyük bir fark vardı. Wolff takım patronu olarak görev almasının yanında Mercedes F1 takımında ayrıca hissedar. Bu sayede Almanya'dan gelen baskılara karşı daha sağlam bir yere sahip. Binotto ise sadece takım patronuydu. Takım patronu olarak hem taraftarlar, hem medya, hem de yönetimden gelen baskıya cevap vermek zorundaydı.

Sezon bittikten sonra konuşan Binotto, "Kesinlikle zor bir yıldı çünkü baskıyı idare etmek hiçbir zaman kolay değildir."

"Ve dahası, (gelen bu baskılar karşısında) takımın işine odaklanmış bir şekilde kalmasını sağlamalıydım."

"Eleştiriler takımın odağını bozan şeylerdi ve takımın odaklanmış bir şekilde kalmasını sağlamak hiç kolay olmadı. Zordu ancak bunun gelecekte beni daha da güçlü kılacağını düşünüyorum."

"Sadece kendimize güvenmemiz gerektiğini biliyorum. Bu sezonki en önemli ders buydu." demişti.

Binotto, ekibindeki çalışanlara güvenme konusunda üstüne düşeni fazlasıyla yapsa da mevcut patronları John Elkann ve Benedetto Vigna'nın desteğini alamadığı, kendisine güvenilmediğini hissettiği için çok sevdiği Ferrari'den ayrılma kararı almak zorunda kaldı.

Todt'un başarılı olduğu dönemde Ferrari Başkanı Luca di Montezemolo, F1 takımının yönetimini büyük ölçüde Todt'a bırakmış, onun attığı adımlara, aldığı kararlara güvenmişti.

Ancak Sergio Marchionne'nin Ferrari Başkanı olmasından bu yana Louis Camilleri, John Elkann ve son olarak Benedetto Vigna'nın F1 takımındaki etkileri fazlasıyla hissedildi. Onlar devreye girdiğinde Maranello'da soğuk rüzgarlar esti ve değişiklikler yaşandı. Elkann ve Vigna'nın Binotto'ya olan güven eksikleri, Binotto'nun ayrılığıyla sonuçlandı.

Evet, Ferrari F1 takımı 2022'de sahip olduğu araçla maksimumu alamadı. Dayanıklılık sorunları, strateji ve pilot hataları gibi sebeplerle galibiyetler kaçırıldı ve şampiyonluk mücadelesi kaybedildi. Binotto, yaşanan sorunlar sonrasında birilerinin kellesini almak yerine daha yapıcı bir ortam kurmaya çalıştığı için eleştirilse de, böyle bir sonu kesinlikle hak etmiyordu. Ferrari, 2019'da Binotto'nun yönetimi devralmasının ardından yükselişe geçmişti ancak sonrasında güç ünitesiyle ilgili yaptırımın ardından gerilemekten kurtulamadı. Son 20 yıla baktığımızda, büyük kural değişikliklerinin yaşandığı dönemlerde Ferrari, hiçbir zaman güçlü başlangıç yapamasa da, 2022'deki zemin etkili araçlar dönemine güçlü bir araçla başladı. Evet, sezon içerisinde farklı sebeplerle Red Bull'a ayak uyduramadı ve bazı şeyler aleyhine oldu ancak yine de Binotto, daha fazla şansı hak ediyordu. 

Uzun yıllar şampiyonluklardan uzak kalan bir takımın ve ekibin yeniden şampiyonluk mücadelesi vermesi bir anda olabilecek şey değil. Hızlı bir araç üretmek başlı başına yeterli olmuyor. Şampiyonluk için öncelikle düzenli podyum mücadelesinin verilmesi, ardından düzenli galibiyet mücadelesine geçilmesi, istikrarlı bir şekilde doğru stratejik kararların alınması ve sezon boyunca gelişim ivmesinin korunması gibi aşamalardan geçilmesi gerekiyor. Ferrari tam bu aşamaya gelmişken, bir kez daha olmaması gereken bir değişiklikle ve boşlukla karşı karşıya kalmış durumda.

Ferrari bu şekilde sadece bir takım patronunu değil, takımı ve Ferrari'yi çok iyi bilen, güvenli bir çalışma ortamı kurmaya çalışan bir takım patronunu, hem de teknik patronu kaybetmiş durumda.

Bunu söylemek için erken olduğunu biliyorum ama kısa vadeli, anlık verilen tepkiler, takımın bir sonraki kural değişikliklerinin olacağı 2026'ya kadar Red Bull ve Mercedes'in ardında kalmasıyla sonuçlanabilir.

tr.motorsport.com