Monako GP öyle bir yarış ki, 2020 Formula 1 sezonunun bu yarış olmadan yapılma ihtimali akıl almaz bir duruma sebebiyet veriyor. Eğer sezona başlanabilirse tabii.

Monako yarışının 1950'de yapılan ilk dünya şampiyonasının ikinci ayağı olup o tarihlerde yarışın takvimdeki yerinin sallantıda olduğunu bilmeyebilirsiniz.

Hatta dünya şampiyonluğu formatının ilk sezonu sonrasında Monako'da dört sene boyunca yarış yapılmadı. Bu dört senelik ara ile beraber sadece Britanya ve İtalya GP'leri Dünya Şampiyonası'nın başından beri devamlı bir şekilde takvimde yer aldı.

Peki Monako neden tutunacak zemin bulmakta zorladı? Biraz şaşırtıcı olabilir ama krallık ülkesinin vergi cenneti olması ve kumar sermayesi göz önüne alındığında bu durum tamamen para ile alakalıydı.

Antony Noghes tarafından kurulan yarış, Nisan 1929'da yapılan ilk ayağı ile beraber anında bir fenomen oldu ve çabucak bir şekilde uluslararası takvimin önemli bir parçası oldu. Ancak önemli isimleri yarışa çekmek için Automobile Club de Monaco (ACM), bu isimlere yüksek miktarlar ve ödüller teklif etmeliydi.

Yarışa para veren seyirci sayısı - balkonda izlemek yerine tribünlerden koltuk satan izleyiciler - oldukça düşüktü. Hem 1930 hem de 1937 yılında ACM kazancının çok büyük bir kısmını kumardan, ortak yapılan bahislerden ve bağımsız çekilişlerden oluşturdu. Ancak buna rağmen kurumun yıllık kaybı açıklanıyordu.

1938 yılına gelindiğinde ise ACM, Mercedes ve Auto Union gibi isimleri yarışa çekmek için aldığı araç başına 500 poundluk katılım ücreti ile bu işi devam ettiremedi. O senenin yarışı - Nisan 1937 yerine Ağustos ayı için yapılması planlan yarış - yapılamadı.


Juan Manuel Fangio, Mercedes-Benz W196

1939'da ise uluslararası çevrede kendini göstermeye başlayan bela, o seneki yarışın yapılamamasında bir rol oynadı, her ne kadar İsviçre GP'si Ağustos ayında, savaş çıkmadan önce yapılmış olsa da.

Savaşın 1945'te sona ermesi ile beraber motor sporları yarışlarının en üst klasmanı Avrupa'da tekrardan yapılmaya başladı. İsviçre, Belçika, İtalya ve Fransa yarışları ise 1947 senesinde devam etti.

Monaco ise bu ülkelerin yanında 1948 yılında katıldı; yenilenmiş yüzeyiyle yarışlara başlayan bu küçük Avrupa ülkesindeki yarışa, savaş öncesi ve savaş sonrası yapılan pek çok tür araç katıldı. Bu sefer Mayıs ayında yapılan organizasyon gayet başarılıydı ve yarışın galibi ise Maserati pilotu Giuseppe Farina oldu.

Ancak İngiliz sürücü Norman Linnecar'ın St.Devote (günümüzdeki ilk viraj) bölgesinde motosiklet yaptığı kaza yarışa gölge düşürmüştü. Bu yarış iki teker araçların yarıştığı ilk ve tek yarış oldu.

Tribünlerde 10.000 civarı, Monaco kalesi üzerinde duran ve turun son kısmını gören yerde ise 17.000 civarı insan, yarışı para vererek izlemesine rağmen bu satışlar, ACM'nin finansal durumunu destekleyecek kadar sermaye çıkmamıştı.

Yarışı 12 senelik aradan sonra tekrardan yapma üzerine harcanan efor çok büyük oldu ve bu efor yarışın bir sonraki sene yapılmasındaki heves kırıklığını bile engelledi.

Ancak 1950'de yapılması planlanan dünya şampiyonluğu formatının açıklanması, yeniden doğma üzerine bir uyarı niteliğindeydi ve Monako, Silverstone yarışının bir hafta sonrasında yapılması planlanarak takvimdeki ikinci yarış oldu. Babasını yeni kaybetmiş olan ve tahta yeni oturan Prens 3.Rainier, tahta geçer geçmez krallığı modernize edip geliştirme çalışmalarına başlamıştı. Bu sebeple bu yarışın yapılması üzerine ayarlanan zamanlama çok yerindeydi.

Yarışın ilk turunda Tabac virajında yaşanan kaza üzerine griddeki çoğu kişi yarış dışı kalmıştı. Bu sebeple yarış, Juan Manuel Fangio için bir deneme sürüşüne dönmüştü ve pek izlenesi bir yarış değildi. 1951 yılında tekrardan takvimden çıkartıldı.


Juan Manuel Fangio, Alfa Romeo; Bob Gerard

Yarış 1952 yılında geri döndü, yapılan bir değişiklik ile: Bu yarış şampiyona dışı bir yarış olacaktı. Bunun sebebi ise kısmen maliyet sorunları kısmen de F2 kurallarına göre Dünya Şampiyonası'nın yapılma kararının gecikmiş bir şekilde alınması üzerine, bir temsilci ve rekabetçi olan tek koltuklu araçların gridde bulunmama korkusuydu.

İki yarış yapıldı. Grand Prix yarışı 2-litrelik araçlar için yapılırken Prix de Monte Carlo ise daha küçük motorlu araçlar için yapılacaktı. Ancak hafta sonu, 1935 galibi Luigi Fagioli'nin Lancia'sı ile tünelin çıkışında ağır bir kaza yapması ile beraber kötü bir şekilde başladı. Fagioli, kaza sonucunda oluşan kafa yaralanmaları sebebiyle kazadan üç hafta sonra hayata gözlerini yumdu.

Stirling Moss her iki yarışın birden parlayan yıldızları arasında oldu ancak ana yarışta bir kazaya dahil olması ile beraber yarışın galibi Ferrari'si ile Vittorio Marzotto oldu. Yarış sonrası kutlamalar sırasında yarışın kurucusu ve ana organizatörü Antony Noghes emekliliğini açıkladı - kesinlikle bir çağın sonuydu.

Alınan ortak düşünce tek koltuklu araçların yarışa katılmadığıydı ve Noghes'un emekliliği ile beraber yarış, momentum kaybına uğramıştı. 1953 ve 1954 senesinde Monako GP yapılmadı.

Ancak şansımıza 1955 senesinde yarış, Grand Prix d'Europe (Avrupa Grand Prix) adı altında dünya şampiyonasına giriş yaptı ve takvimin açılış yarışı oldu.

Bu yarış adeta bir sonraki yıllların heyecanının habercisiydi. Yarışta yüksek heyecan vardı. Alberto Ascari, Lancia'sı ile liman bölgesinde kaza yaparken Mercedes takımının ikilisi Fangio ve Moss birbirine çarptılar ve yarışın sürpriz galibi, Ferrari ile Maurice Trintignant oldu.

Prens 3.Rainier'in, film yıldızı Grace Kelly ile Nisan 1956'da yaptığı evliliği, tüm dünyanın gözünü Monako'ya çevirmesine sebep olmuştu. Yarış bu sayede takvimdeki yerini hiçbir zaman kaybetmeyecek duruma gelmişti - ta ki dünya çapında bir sağlık krizi 65 yıllık seriyi bozana kadar.

Buradaki ironik olan durum ise yarışın ilk seneler boyunca finansal sorun çekmesine rağmen an itibariyle takvimdeki yeri için F1'e ödeme yapmayan tek yarış olması. Monako yarışının takvimdeki yeri sponsorlar ve yayıncılar için önemli olduğu için F1 yönetimi, Monako yarışından herhangi bir yarış ücreti almamakta.

Ancak 24 Mayıs'ta yapılma ihtimali olan yarışın ertelenmesi ile beraber takvimde yeni bir yer bulmasının imkansız olacağı belliydi - Chase Carey ve iş arkadaşlarının, Monako yarışı yerine yapılacak ve büyük paralar ödeyecek olan yeni yerler bulması gerekecek gibi duruyor.


Lewis Hamilton, Mercedes AMG F1 W10, arkasında Max Verstappen, Red Bull Racing RB15, ve gridin kalanı yarış tekrarına hazırlanıyor.

tr.motorsport.com