Özellikle 90’lı yıllarda şampiyonluğa ulaşan 10 takımdan dokuzunun bir sigara firması ile sponsorluk anlaşması olduğunu ve Formula 1’in sigarayı bıraktıktan sonra nasıl değişime uğradığını sizler için hazırladığım bu özel haberde inceleyeceğiz.

Merhaba saygıdeğer F1 okuyucuları uzunca bir aranın ardından yeni bir özel haberle tekrardan karşınızdayım.

Bir müddet konudan konuya atladıktan sonra son derece enteresan bir konuyu kendime seçip sizleri hem bilgilendirmeye hem de yakın tarihte kısa bir yolcuğa çıkartmaya karar verdim.

Fakat yazıya başlamadan önce birkaç konuya açıklık getirmek istiyorum. Başlığının bile dikkat çekeceğine inandığım bu özel haberi yazmayı sporla alakalı olduğu seçtim. Bu sebeple okuyucularımızın insan sağlığına oldukça zararı olan sigara gibi kötü bir alışkanlığı desteklediğimi düşünmesini asla istemem.

Öte yandan sigara ile ilgili reklamların sigara kullanmayan insanları içmeye teşvik ettiği görüşüne katılmasam da bu reklamların hali hazırda içici olan insanların tercihleri üzerinde büyük etkilerinin olduğu gerçeğine %100 katılmaktayım.

Bu sebeple bir kez daha sağlımıza zararlı bu alışkanlıktan uzak durmanızı sizlere tavsiye ediyor ve haberi sadece F1 açısından okuyup değerlendirmenizi sizden rica ediyorum.



Sigara firmalarının F1’deki altın yılları

Özellikle 1980’li yıllardan başlamak üzere Avrupa çapında yasaklanana kadar sigara firmaları Formula 1 deki takımların nerdeyse tamamında ana sponsor olarak yer almaktaydı.

Öyleki 90’lı yıllarda şampiyon olan 10 takımdan dokuzu ana sponsor olarak bir sigara firmasına sahipti.

Firmaların Formula 1’i sponsor olarak kullanma sevdaları öylesine ileri boyutlara ulaşmışt ki firmalar sadece takımlarla değil şampiyon pilotlarla dahil kişisel sponsorluk anlaşmaları yapıp F1 ekonomisindeki çarkların dönmesinde büyük katkı sağlıyorlardı.

Özellikle o yılları çocuk yada genç olarak geçiren bizlerinde aklına kazınan bu firmalar araçların görüntüsü üzerinde de oldukça olumlu bir etki sağlamaktaydı.

Mika Hakinen’in West firması logolu aracıyla Malrboro logolu Michael Schumacher’in aracının pistte birbirleriyle kıyasıya mücadele ettiği, Alonso gibi genç bir yeteneğin Mild Seven logolu aracıyla devlerin arasından sıyrılıp şampiyon olduğu o görüntüler hepimizin hafızalarında güzel bir anı olarak hala varlığını korumakta.

Üstelik o yıllarda bu yetenekli pilotların hepsinin arkasında hem takım hem de kişisel olarak hep sigara firmalarının bulunması da elbette tesadüf değildi.

Peki ne oldu da bir anda bu dev firmalar bir anda Formula 1’den çekip gitti ve onların gidişi sporu sadece görüntü olarak mı yoksa çok daha derinden mi etkiledi.



Sigara firmaları Sporu Terk Ediyor

Avrupa’da başlayan ve hızla diğer ülkelere yayılan sigara reklamı yasakları sebebiyle sponsoru oldukları araçlarda artık kendi markalarının logolarını gösterme imkanı bulamayan sigara firmaları çok kısa bir süre içerisinde Formula 1’i terk etmeye başladılar ve 2000’li yıllarda firmaların çoğu spordan çekildiler.

Fakat insan sağlığına son derece zararlı olan bu ürünlerin Formula 1’in sağlığı üstünde muazzam olumlu bir etkisi vardı ve bu firmaların çekilmesi ile birlikte sporun sağlığı da git gide bozulmaya başladı.

Üstelik bu çekilme sporu o kadar derinden etkiledi ki bugün bile hala bu firmaların spordan çekilmesinin sonuçlarını yaşamaktayız.



Ekonomik Etkiler

Dünyanın pek çok ülkesinde yerel sigara reklam yasakları bulunmasından dolayı diğer firmalar gibi reklam sektöründe istedikleri gibi ürünlerini tanıtma imkanı bulamayan dünya devi bu firmalar Formula 1’i adeta bir şov alanı olarak kullanmakta ve bütün takımlarda ana sponsor olarak yer almaktalardı.

Bu firmaların spora en büyük katkısı elbette ki paraydı ve az önceki paragrafta belirttiğim gibi nerdeyse tüm takımlarda ana sponsor olarak yer alan bu firmalar spora milyonlarca hatta milyarca dolar para akıtmaktalardı.

Gerek takımların çalışanlarına ödediği paralar, gerek lojistik masraflar gerekse araçların geliştirilmesi için harcanan paraların milyar dolarları geçtiği bu dünyanın en pahalı sporunda en büyük para kaynağının bir anda kesilmesi sporu elbette ki derinden etkiledi.

Öyle ki takımlar bütçelerini rahat dengeleyip araçlarını tasarlama ve geliştirme imkanı bulurken sponsorlarından gelen extra para ile yetenekli sürücüleri pistte çıkartarak başarılar elde etmektelerdi.

İnsanların sağlığını bozan bu iğrenç alışkanlığın önderliğini yapan bu firmalar araçların üzerinde ufacık bir sticker koymak karşılığında takımlara hem para yağdırmakta hem de meşhur ve yetenekli pilotları takımlara kazandırmak için çılgın transfer paraları ödemektelerdi.



Özellikle efsane pilot Michael Schumacher’ın müthiş paralar verilerek Ferrari’ye transfer edilmesi bunun karşılığında West firmasının Hakinenli Mclaren’e paralar yağdırıp pistte müthiş kapışmalara sahne olacak bir rekabeti bizlere izlettirmesi gibi güzel anlar maalesef hep sigara firmalarının sayesinde gerçekleşmişti.

Bu firmaların spora etkisi o kadar büyüktü ki orta seviye bir takım sayılan Jordan bile Benson & Hedges firması ile olan anlaşması sayesinde Damon Hill, Heinz-Harald Frentzen and Giancarlo Fisichella gibi meşhur pilotları piste çıkartıyor ve sarı arabalar ara sırada olsa yarış kazanıp spora renk katıyorlardı.



Paralı Sürücüler Dönemi

Sigara firmalarının spordan çekilmesinin ardından yaşanan zengin sponsor açığını bir daha kapatma imkanı bulamayan orta kesim Formula 1 takımları hayatta kalabilmek adına Venezuella devletinden torpilli Pastor Maldonado yada Meksika’dan sponsorlu Sergio Perez gibi sürücüleri araçlarına koymak zorunda kaldılar.



Durum yıllar boyunca sürekli kötüye gitti ve bugün pistte gördüğümüz pilotların büyük bir çoğunluğu yeteneklerinden ziyade ceplerindeki paraları sayesinde sporda boy göstermeye başladılar ve yetenekli genç pilotların Formula 1’e giriş yapma imkanları nerdeyse ortadan kalkmış oldu.

Günümüzde ise Formula 1 artık dünyanın en yetenekli pilotlarından ziyade dünyanın en zengin pilotlarının piste çıkabileceği ve birkaç yetenekli pilot dışında herkesin takımlara para ödeyerek araçlara bindiği bir spor haline geldi.



Birde bu sıkıntıların üstüne sürekli değiştirilen kurallar, artan takım masrafları, Bernie Ecclestone’un bitmek bilmez para hırsı ve üst üste sporu domine eden RedBull ve Mercedes gibi takımlar eklenince Formula 1 günden güne erimeye başladı.

F1 severlerin yarışlara artık daha az gitmek istemesi, araçların çim biçme makinesinden beter sesleri ve Tv’de izleme oranlarının düşmesi sebebiyle daha da çok para kaybeden F1’de ekonomik durum her geçtiğimiz yıl durmaksızın daha da kötüye gitti.



Büyük Firmalar Neden Formula 1’ sponsor olmuyor ?

Dünya çapında Formula 1’e para aktaracak firmalar elbette ki sadece sigara firmalarından ibaret değil.

Özellikle McDonalds, Coca-Cola yada Adidas gibi firmaların sporda sigara firmalarından oluşan boşluğu doldurmaları yıllardan beri beklenen bir gelişme olsa da maalesef bu durum bir türlü gerçekleşmemekte.

Üstelik geçtiğimiz yıllar içinde Toyota, BMW ve Ford gibi büyük fabrika takımlarının da farklı sebeplerden Formula 1’i terk etmesi ile spor günden güne kan kaybetmeye devam ediyor.

Spora geri dönen büyük firmalardan Honda’nın ise rezelet performansı yüzünden Formula 1’e gelme niyeti olan diğer tüm fabrika firmalarını korkutması gerçeğini de hesaba kattığımızda sporun günden güne erdiği açık bir şekilde karşımıza çıkıyor.

Sonuç

Tüm bu saydığım olumsuzluklar yüzünden Formula 1’deki takım sayısı sürekli azalmakta firmalar birer birer takımları terk etmekte, orta sınıf takımlar borç batağına düşüp çareyi yeteneksiz paralı pilotlarda aramakta ve spor günden güne sıkıcı bir hal alıp daha da izleyici kaybetmekte.

Elbette ki Formula 1’in bugün yaşadığı sorunların hepsini sigara firmalarının sporda olmayışına bağlamayız. Hatta belki bu sorunlar son derece heyecanlı geçen 90’lı yıllarda dahi vardı ama para musluklarının açık olması sebebiyle büyük ihtimalle gözümüzden kaçmaktaydı.

Üstelik o yılların resimlerine baktığınızda araçların üstündeki sponsor sayısının bu yıllara oranla çok daha fazla olduğunu fark etmek oldukça kolay olacaktır.

Özetle sebep ne olursa olsun derin bir inceleme yaptığımızda sigarayı bırakmanın Formula 1’in sağlına ne kadar zarar verdiğini açık bir şekilde görmekteyiz.

Editörün Notu: Yazımın başında yaptığım uyarıyı tekrarlıyor ve sizlerin bu çirkin alışkanlıktan her daim uzak durmanızı diliyorum. Umarım bu enteresan haberimi beğenirsiniz öte yandan yorumlarınızla katkıda bulunursanız sevinirim.

Saygılar…

Buğra Sezer