Telsiz mesajlarında sürekli sesini duyduğumuz, görünmeyen kahramanları hiç merak ettiniz mi? Yeri gelir çok konuştukları için, yeri gelir niye hiç konuşmuyorsun diye pilotlardan azar işitirler :) Bazen de çaresizce takım emrini iletmeye çalışırlar.
Temel görevleri, yarış boyunca pit duvarı ve strateji ekibi ile iletişimde olarak, pilotu doğrudan bilgilendirmektir. Böylece bilgi alışverişinde süzgeç olarak, pilotun kafasının çok karışmamasını sağlar. Ayrıca milyonlar kazanan, fanların hayran olduğu pilotları yönetmektedirler
Yarış dışında ise veri analizi ve pilotun geri bildirimleri üzerinde çalışarak, ekiple birlikte doğru ayarları bulmaya ve araçtan maksimum performansı çıkarmaya çalışırlar.
Peki sesini sık sık duyduğumuz bu isimler kimler? Gelin birlikte bakalım.
‘Get in there Lewis!’
İlk olarak Peter Bonnington (Bono) ile başlayalım. Çoğunuzun bildiği üzere kendisi 7 kez dünya şampiyonu Lewis Hamilton’ın yarış mühendisi. Ondan önce de bir diğer 7 kez dünya şampiyonu Michael Schumacher’in mühendisiydi.
Tarihin en başarılı 2 pilotu ile birlikte çalışma fırsatı yakalamış birisi. Genelde sakinliğini koruyan, Lewis’in şikayet ve sitemlerini soğukkanlılıkla yanıtlayan, işler kötü gittiğinde telaşa kapılmayıp pilotunu yönetebilen birisi. Yarış sonunda da coşkusunu saklamıyor.
Özellikle 2021 sezonunda Verstappen üst üste galibiyetler alıp, şampiyonluk yolunda ciddi bir avantaj yakaladığı esnada, Britanya GP’de gelen pol pozisyonu (ya da doğru tabirle Hız Kralı) sonrası yaşadığı sevinç en coştuğu anlardan birisiydi muhtemelen :)
2020 Sakhir GP’sinde Covid geçiren Lewis’in yerine 1 yarışlığına Russell’ın yarış mühendisi olarak görev aldı. 2009 Türkiye GP’sinde yarışı kazanan Brawn GP’yi temsilen podyumda kendisini gördük.
‘OH MY LORD! MAX’
Gianpiero Lambiase (GP), Max Verstappen’in yarış mühendisi. Bono’nun sakinliğinden bahsettik ama bana sorarsanız bu konuda Lambiase en iyisi. Ses tonu hep sabit, açık ve net. Pilotunu tiye almayı çok sever. Verstappen’den hiç çekinmez hatta bazen dalga geçer.
Max de onun bu özelliklerini ve bilgi aktarırken direkt yollu söylemesini hep övmüştür. Son Bakü yarışında Max’e ‘Burada kaybetmenin nasıl hissettirdiğini gayet iyi biliyorsun’ diyerek geçen sezon göndermesi ile yavaşlamasını ve lastiklerini koruması gerektiğini hatırlatmıştır :)
Rusya’da detone olan Verstappen’e, sesini bilerek incelterek ‘Loud and clear’ cevabı aklımdaki bir diğer eğlenceli mesaj. 2021 Arabistan yarışında SC arkasında bilerek yavaş giden Bottas’a gerçekten çok sinirlenip taksi şoförü misali hakaret etmişliği de vardır.
Daha önceki yıllarda Force India’da görev yaparken, Liuzzi, Paul di Resta ve şimdiki Red Bull pilotu Perez’in mühendisliğini üstlenmiştir. Daha sonra 2015’te Red Bull’a geçerek Kvyat’ın yarış mühendisi olmuştur.
Perez’in şuanki mühendisi ise Hugh Bird. Diğer saydığımız isimlere nazaran çok daha tecrübesiz, göreve Perez’le birlikte 2021 yılında başladı.
Ondan öncesine, çok daha gerilere gidersek görevde Simon Rennie vardı. 2013 yılının başında Mark Webber’in mühendisi Ciaron Pilbeam’ın ayrılmasıyla birlikte göreve geldi ve 2018 sonuna kadar sırasıyla Webber ile Ricciardo’nun yarış mühendisi oldu.
Gasly’nin gelmesiyle birlikte terfi aldı ve yerini Mike Lugg’a devretti. Fakat 2019 sonunda Albon, yeni sezon için daha tecrübeli birisini istediğini söyledi ve 2020 yılında Rennie 1 sezonluğuna göreve geri döndü.
Rennie, Red Bull’a gelmeden önce kendisini Renault’da izledik. Sırasıyla Alonso, Kubica, Heidfeld, ve Lotus zamanında Raikkonen’in yarış mühendisliğini yaptı. ‘Leave me alone, I know what to do’ mesajına maruz kalan kişi kendisi :)
RB ve Simon’un geçmişinden bahsettikten sonra günümüze dönelim. Mercedes’te Russell’ın mühendisi Riccardo Musconi. 2019’da Rosberg ve Bottas’ın mühendisliğini yapmış olan Tony Ross’un yerine geldi ve o günden beridir 2. Mercedes koltuğunda çalışıyor.
3 yıl Bottas’la birlikte çalıştı ve şu an Russell’ın mühendisi. Çok fazla kutlama yaptığına şahit olmadık, genelde soğukkanlılığını korur ve pilotunu över. Ayrıca, zamanında Bottas’a, ‘Valtteri it’s James’ diyen kişi strateji şefi Vowles. Yani Ross ya da Musconi değil.
‘Slow button on! Slow button on!’
Sıradaki isim Leclerc’in mühendisi Xavier Marcos (Xavi). Raikkonen’in mühendisleri Dave Greenwood ve Carlo Santi’den sonra Leclerc’in gelmesiyle birlikte görevi devraldı.
Aslında Ferrari...
Önce Charles’ın gelişimi için çok tecrübeli bir isim olan Jock Clear’ı düşünmüştü fakat bu fikirden çabuk vazgeçip Xavi’ye teslim ettiler. O günden beridir Charles’ın mühendisi ve güzel İspanyol aksanıyla yarışlarda sesini bol bol duyuyoruz. Sevinçleri dinlemeye değer.
‘You’re the lion of Singapore’
Garajın diğer tarafındaki isim Riccardo Adami. Yıllarca Vettel’le birlikte izledikten sonra şimdi Sainz’ın mühendisliğini yaptığına şahit oluyoruz. Yine çok tecrübeli ve yıllardır bu görevi üstlenen bir mühendis. Sainz açısından büyük şans.
Adami, yarış mühendisliğine Toro Rosso yıllarında başladı ve orada Liuzzi, Vettel, Buemi ve Ricciardo ile birlikte çalıştı. 2008 Monza’da galibiyet almayı başardılar. Daha sonra Ferrari’ye geçti ve muhtemelen Vettel’le geçmişi nedeniyle tekrar beraber çalışmaya başladılar.
‘Smooth Operatooor’
Tomasso yani Tom Stallard. Jenson Button’ın Mclaren’daki mühendisi Dave Robson, 2015’te Massa ile birlikte Williams’a transfer olunca görevini Stallard’a temsil etti. Tom, o günden bu yana Button, Vandoorne, Sainz ve Ricciardo ile çalışma fırsatı yakaladı.
Sainz ile birlikte smooth operator şarkılarına maruz kaldık. 2020 Monza’da galibiyeti kılpayı kaçırdılar fakat Daniel ile birlikte 2021’de yarım kalan işi tamamlamayı başardı. Ayrıca 2008 olimpiyatlarında UK’yi temsilen kürek çekmede gümüş madalyası bulunuyor. (Muazzam bilgiler)
‘Scenario 7, Scenario 7!’
Bu sözleri Norris’in ilk podyumunu aldığında hatırlıyoruz. Lewis’in cezasıyla 3. sırayı almak için farkı indirmeye çalışırken, telsizden hararetli biçimde seslenen kişi Will Joseph. Bahsettiği mod ise ekstra güç almayı sağlayan bir motor haritası.
Will, Lando’nun kariyeri başladığı günden beridir onun mühendisi ve öncesinde de Fernando Alonso ile birlikte çalışmıştı. Ayrıca kendisi helikopter pilotluğu da yapıyor.
Alonso’nun Alpine’deki mühendisi, uzun süredir görev yapan Karel Loos. Renault, F1’e döndüğünden beridir 2 mühendisten birisi Karel ve bugüne kadar Magnussen, Palmer, Sainz ve Ricciardo ile birlikte çalıştı. Daniel’in meşhur ‘OK, I’ll drive faster’ sözleri onun zamanında geldi.
Josh Peckett ise, Ocon’un mühendisi. Aslında Esteban takıma katıldığında belki de en tecrübeli yarış mühendisi olan Mark Slade’le birlikte çalışıyordu. Fakat söylentilere göre iyi bir ilişki yakalayamadılar ve 2021’de tıpkı Ocon gibi Manor geçmişi bulunan Peckett görevi devraldı.
Mark Slade ise bugüne kadar, Mclaren’da Fin üçlü Hakkinen, Raikkonen ve Kovalainen’in mühendisliğini yaptı. Daha sonrasında ise Lotus’ta bir kez daha Kimi ile çalıştı ve son olarak Ocon’dan önce Hulkenberg’in yarış mühendisiydi.
Force India yıllarında Lambiase’nin Red Bull’a geçmesi ile birlikte Perez’in mühendisi Tim Wright olmuştu. Uzun süre birlikte çalıştılar fakat Vettel’in takıma katılması ile Tim terfi aldı ve görevini Chris Cronin’e devretti. Chris, 2 sezondur Vettel’in mühendisliğini yapıyor.
Lance Stroll’ün ise Brad Joyce ile olan ilişkisini hatırlıyoruz. Tıpkı evli bir çift gibi sürekli atışıyorlardı. ‘Can you stay out? YES’ ‘You are pressing radio instead of energy’ ve ‘The pit confirm button is the OK BUTTON BRAD!!’ muhabbetleri ilk aklımıza gelenler.
Brad önceden Sutil, Hulk ve Ocon’un mühendisliklerini de yapmıştı. Fakat Lance’in telsizindeki ses artık Brad değil çünkü kendisi terfi aldı. Onun yerine gelen isim ise Ben Michell. 2022 sezonu ile birlikte sesini duymaya başladık.
Haas garajında, Mick’in mühendisi Gary Gannon. Mick, Imola’da duvara çarptıktan sonra onu soğukkanlı biçimde ve bir baba şefkati ile sakinleştirip, pite kadar gelmesini sağlayan kıymetli isim. Ayrıca 2020’de Magnussen’in mühendisliğini yapıyordu.
Magnussen şimdi takıma geri döndü ancak mühendisi kapılmıştı. Dolayısıyla Grosjean ve Mazepin’in yarış mühendisi olan Dominic Haines’le çalışmak durumunda kaldı. Kötü bir şey gibi lanse etmiyorum, sadece alıştığınız isimleri yanınızda görmek istersiniz.
Fransız aksanıyla sürekli ‘Good job Pierre!’ tebriklerini duyduğumuz kişi Pierre Hamelin ve adaşı Gasly’nin mühendisi. Muhtemelen içlerinde en coşku dolu isim ve Gasly ile birlikte iyi iş çıkarmaya devam ediyorlar. 2020 Monza’da tarihi bir başarıya imza attılar.
Yuki’nin küfürlerine maruz kalan mühendis ise İtalyan Mattia Spini. O da daha önceden Daniil Kvyat ile birlikte çalışmıştı. İşin garibi ise Mattia daha önceden Gasly ile birlikte çalıştı gibi, Hamelin de Kvyat’ın mühendisliğini yapmıştı :)
Williams’ta garajın Albon tarafını James Urwin dolduruyor. Öncesinde de Stroll ve Russell’ın mühendisliğini yapmıştı. 2020 Sakhir GP’sinde Russell’ın Mercedes’te yarışması nedeniyle koltuğa oturan Jack Aitken ile de 1 yarış geçirmişliği var.
Latifi’nin mühendisi ise görevi Paul Williams’tan devralan Gaetan Jego. Bu işte oldukça yeni isimlerden birisi. Bu sezon genelde ‘Are you OK Niki?’ demekle meşgul.
Son takım Alfa Romeo ancak ne yazık ki detaylı bilgi bulamadım. Zhou’nun mühendisi yüksek ihtimalle 2. koltuğun mühendisliğini yapan Jörn Becker. Diğer tarafta ise geçtiğimiz yıllarda Julien Simon-Chautemps görev alıyordu ama Valtteri’nin takıma katılması ile değişikliğe gidildi.
Chautemps ise geçmişte Toyota ve Renault/Lotus takımında çalıştı ve bu süreçte Trulli, Petrov, Raikkonen, Maldonado, Grosjean ve Palmer’ın mühendisliğini yaptı. Sauber’de ise Ericsson, Leclerc ve son olarak daha önce birlikte çalıştığı Kimi’nin yarış mühendisi olmuştu.
Bu isimlerin haricinde geçmişte görev almış bazı mühendislerden bahsedelim. Ferrari’de Schumacher’le birlikte bu göreve başlayıp 3 şampiyonluk kazanan, daha sonra Kimi ile 1 kez daha dünya şampiyonluğu alan ve son olarak Alonso ile çalışan Andrea Stella.
2010-2014 yıllarında Fernando ile sık sık İtalyanca konuştuklarını hatırlıyoruz. 2012 Valencia’da Alonso’nun galibiyeti ile birlikte takımı temsilen podyuma çıkmıştı ve kendisi o gün podyumda bulunan 3 pilotun da ortak noktasıydı.
Bono, Mercedes’te Schumacher’le çalışmaya başlamadan önce bu görevi Andrew Shovlin üstleniyordu. Schumi’den önce de Brawn GP’de Button’ın mühendisliğini yapmıştı ve şu anda her hafta sonunda Toto, Allison ve Vowles ile birlikte padokta görüyoruz. Çok değerli isimlerden birisi.
Bir diğer mühendis Massa ile özdeşleşmiş Rob Smedley. Pilotu ile en haşır neşir olan, bebeğim canım gibi ifadeler kullanan, yarış boyunca sık sık ekrana gelen bir mühendisti. Hatta bir keresinde, kameralar çekerken ‘Onu çime it hadi’ diye bağırdığını hatırlıyorum :)
Almanya’da tarihe geçen takım emri, ‘Fernando is faster than you!’ maalesef onun dudakları arasından çıktı. Zayıf performansına rağmen Massa ile o kadar yakınlardı ki Williams’a bile birlikte transfer oldular fakat orada yarış mühendisliğinden farklı bir rolde görev aldı.
Vettel’in 4 kez dünya şampiyonu olduğu mühendisi eklemezsek olmaz. Önce Coulthard’la birlikte çalıştı ve daha sonra genç yetenek Sebastian’ın takıma gelmesiyle macera başladı ve Guillaume Rocquelin (Rocky) tarihi başarılara imza atma şansı yakaladı.
2010’da ‘You just wait sunshine, you just wait’ ‘Du bist WELTMEISTER’ ve ‘Ring Ding Ding’ sözleri ile Red Bull ve Vettel’in ilk şampiyonluğu gelmişti. Şu anda Red Bull takımında görev almaya devam ediyor ve genç pilot akademisinden sorumlu.
Ve son olarak Jock Clear. Yukarda Leclerc için düşünüldüğünü bahsetmiştik ve geçmişi çok dolu. Lotus’ta Herbert, Williams’ta Coulthard ve Villeneuve. Ardından Villeneuve’ün BAR’a geçmesiyle onu takip ediyor ve BAR, Honda, Brawn, Mercedes dönüşümünün hepsinde rolüne devam ediyor.
Sırasıyla Villeneuve, Sato, Barrichello ve son olarak 1 sezonluğuna Nico Rosberg’in yarış mühendisliğini yaptı. Bu işin hakkını en çok vermiş isimlerden birisi diyebiliriz sanırım.
Yarış mühendisleri ve telsiz mesjaları hep ilgimi çekmiştir. O yüzden bu kadar uzun bir yazı yazmaya karar verdim. Çeviri değildir, sayısız kaynaktan ve sosyal medya hesaplarından derleyerek bir araya getirmeye çalıştım. Umarım beğenirsiniz ve eklemelerinizi bekliyorum.
F1Desire