Juan Manuel Fangio'nun polo tişörtünden günümüzün ateşe dayanıklı hafif fiber kumaştan yapılan tulumlarına, hatta NASA eli değmiş tasarımlara kadar yıllar içinde yaşanan değişimi masaya yatırıyoruz.

Federation Internationale de l'Automobile (FIA) '60'lı yıllarda ilk defa F1 giysi ve kask standartlarını yayımladığından bu yana değişim çok daha hızlandı ve günümüzde pilotların giydiği yarış tulumları artık '50'lerin pist modasından çok uzakta. O dönem güvenlikten çok havalı olmanın ön planda olduğu tercihlere kısaca bir bakalım ve '70'lerden itibaren tasarımların nereden nereye geldiğine tanık olalım.

Juan Manuel Fangio, 1950'ler


Juan Manuel Fangio'nun yarış kıyafeti

Arjantinli pilotJuan Manuel Fangio'nun pistlerde estiği ve arka arkaya beş defa dünya şampiyonu olduğu 1951-1957 döneminde henüz yangına dayanıklı ve güvenlik öncelikli kıyafetler ortada yoktu. Herkes kendi zevkine göre giyiniyor, mesela Stirling Moss bir iş tulumu, Fangio ise polo tişörtle birlikte ceket-pantolon kombinasyonu tercih edebiliyordu. El Maestro lakaplı şampiyon ayrıca başına şık bir kask da takıyordu fakat hiçbir koruma fonksiyonu olmayan bu başlık onun için bir aksesuardan başka bir şey değildi. Juan Manuel Fangio kariyeri boyunca tam 51 yarışa katıldı ve bunların 24 tanesini kazanarak rekor seviyedeki %46,15'lik galibiyet oranına ulaşmayı başardı.

Jackie Stewart, '60'ların sonu ve '70'lerin başı


Jackie Stewart'ın F1 yarış tulumu

F1 tarihindeki gelmiş geçmiş en havalı yarışçılardan biri olduğu su götürmez bir gerçek olan Jackie Stewart, beyaz giysisi ve kaskı ile '60'ların sonu ile '70'lerin başında İskoçların gururu oldu. Uçan İskoçyalı lakabını alan ve güvenliğe Fangio'dan çok daha fazla önem veren Stewart, geçmişte yaşanan bazı acı olayların ardından '60'larda geliştirilmeye başlanan aleve dayanıklı kumaşlarla giydiriliyordu. 1963 yılında FIA yanmayı geciktiren giysiler ile ilgili bir düzenleme yaptı ve ısıya karşı daha dayanıklı olan Nomex kumaşlar bir NASCAR yarışında Bill Simpson'ın üzerinde ilk defa görücüye çıktı. Giysinin tanıtımı o kadar ciddiye alınmıştı ki, o gün bu teknolojiyi tanıtanlardan biri de NASA astronotu Pete Conrad'dı.

Niki Lauda, 1976


Niki Lauda'nın tulumu

1975 yılında FIA yeni bir yanmaz giysi standardı yayımladı fakat 1976'da, üç defa dünya şampiyonu Avusturyalı Niki Lauda Nürburgring'deki kazada yanarak ölümden dönünce takımlar bu işe kendilerinin el atması gerektiğine ikna oldu. Pamuklu giysiler hala çok yanıcıydı ve kolları sıvayan uzmanlar üç yıllık çalışmanın ardından 1979'da Lauda ve Mario Andretti gibi isimlere, biraz rahatsız bir giysi olmasına rağmen, beş katlı yanmaz tulumu giydirmeyi başardı. Özel tasarımda NASA'nın çalışmalarından yardım alındı ve astronotların giydiği özel giysiler Formula 1'e uyarlandı.

Ayrton Senna, 1987


Ayrton Senna'nın F1 tulumu

Brezilyalı pilotun ilk defa 1987 yılında giydiği F1 tulumu, bir yıl önce yayımlanan FIA uyarılarına bağlı kalarak hazırlanmıştı ve o yıl Lotus takımının 99T aracını kullanan Senna, Monaco'da zafere ulaştığında üzerinde yeni tulumu vardı. O sezon tam yedi defa daha podyuma çıkmayı başaran ve kendi döneminin başladığını ilan eden Ayrton Senna'nın sarı tulumu diğer tüm takımlara ilham verdi ve markalarını ön plana çıkartmak isteyen sponsorlar (o yıllarda çoğunlukla tütün firmalarıydı) aynı yoldan giderek kendi özel tasarımlarını yapmaya başladılar. Sarı tulum zaman içerisinde Senna ile özdeşleşti ve 1987'de Monaco'da Brezilyalı yarışçı tarafından giyilen orijinal tulum daha sonra bir açık arttırmada 45.343 dolara alıcı buldu.

Max Verstappen, 2018


Max Verstappen'in F1 tulumu

Max Verstappen'in 2018 tulumu aslında diğer bütün pilot ve pit ekiplerinin (1994 yılında aldığı bir kararla FIA, tüm pist çalışanlarını da aynı kurallara tabi kıldı) giydiği giysilerin bir benzeri. Son yıllarda tüm tasarımların hedefinde daha güvenli ve aynı zamanda da rahat bir tulum tasarlamak var. Artık yanmaz ağır kumaş tabakalarının yerini Nomex ile kaplı daha hafif ve hava alan kumaşlar aldı. Uzun ve zahmetli bir üretim süreci sonunda hazır hale gelen bu giysiler kullanıma sunulmadan önce 600-800 derece ısıyla test ediliyor ve üretim son halini alıyor. F1 pilotlarının üzerindeki eldiven, fermuar, çorap gibi tüm aksesuarlar bu hassas kurallar gözetilerek üretiliyor ve hepsi için ayrı ayrı bu işlemler tekrarlanıyor.

Bütün her şey bittikten sonra ise geriye kalan tek şey sponsor logolarına giysinin üzerine yerleştirmek.