Stirling Moss meraklıydı. Formula 1’in 1.5 litrelik yeni çağının ilk yılında, Ferrari’nin güzel görünümlü ‘köpekbalığı burnuna’ sahip olan 156’sına karşı yeni bir sınıra ihtiyacı vardı. Diğer sürücülerin tamamına karşı adil olmayacak şekilde avantaj getirecek bir sınıra…

Rob Walker’ın Lotus 18’i, Monako’da Ferrari’leri yenmeye yetecek kadar güce sahipti. Ancak ertesi sezon Ferrari ile tekrar mücadele etmeleri gerekiyordu. Ortadan motorlu araçların devriminden sonra motoru öne yerleştirilmiş Ferguson eski görünüyordu, ancak dört çeker bir araç herhangi bir ıslak pistte çok büyük avantaya sahip olabilirdi…

Harry Ferguson adını verdiği traktörlerle bilinen İrlandalı bir mühendisti. Bir keresinde yazı turada 1 milyon dolar kaybetmişti. Açık şekilde pek şanslı olmayan bir insandı ve büyük düşünmeyi severdi.

4 çeker yarış aracı fikri 1948’lerin başında, Tony Rolt ve Freddie Dixon adlı yarışçıların ‘The Crab’ adlı projesini desteklediğinde ortaya çıkmıştı. 4 teker çekiş sisteminin daha güvenli yollara ulaşmayı sağlayabileceğini düşünmesi, bu konu üzerindeki motivasyonunu daha da ateşlemişti.



Prototip, dört tekerlekten çekişli ve Dunlop’un ABS’li frenlerine sahip bir station wagon ve bir hatchback, Audi’nin VDT’sini 1959’da iki onyıl boyunca temsil etmişti, ancak çok az kişi bunu fark etti. Harry, teknolojisinin reklamını yapabilecek bir yere ihtiyaç duyuyordu: bunu Formula 1’den daha iyi nerede yapabilirdi ki?

Aracı Aston Martin’de tanınan Claude Hill tasarladı. Ferguson P99 geleneksel görünüme sahipti: standart tüp şasi, salıncak süspansiyon ve 4 silindirli, 1.5 litre, V6 Climax motora sahipti.

Düşük seviyeli süspansiyon kolları şaft ile çizgi halindeydi ve bu da oldukça kaba süspansiyon kulelerinin kullanılmasını gerektiriyordu. Her iki aksı birbirine bağlayan şafta yer açmak için farklı şekilde tasarlanan sürüş pozisyonu, yapılan yeniliklerin göstergelerinden bir tanesiydi.

Rob Walker’ın Rolt ile olan bağlantısı, Rolt’un Harr Ferguson’ın araştırmalarında çalışmasına dayanıyordu. Cooper’ları ve Lotus’ları kullanan sadık bir sürücüye, Stirling Moss’a sahiplerdi. Walker 1961 yılında P99’u yarıştırmak istiyordu ve Moss’un bu aracı sürmek için merak duyduğunu bilmek zorundaydı.



Ancak Stirling’in endişeleri vardı. Moss Silverstone’da aracı test etmiş, ancak kendi Cooper T53’ü ile yarışmayı tercih edeceğini söylemişti. Moss’un yerine Jack Fairman P99 ile yeni kıtalar arası kurallar çerçevesinde 2.5 litrelik Conventry Climax ile yarıştı.

Moss her zamanki gibi iç güdüsel olarak paraya öncelik veriyordu. Fairman yarışta Colotti’nin ‘köpek kutusu’ şeklindeki vites kutusunda sorun yaşarak spin attı ve yarış dışı kaldı. Stirling ise Cooper’ıyla yarışı kazanmıştı. Ancak Aintree’deki Britanya GP’sinde yağmur vardı ve Fergy geri dönmüştü. Moss fırsatı hissedebiliyordu.

Sağanak yağışın vurduğu antrenman turlarında P99’u kullanan Moss, seansı lider tamamlamayı başarmıştı. Stirling, iki aks arasında torku 50:50 dağıtarak aracı kullanmıştı. Ayrıca aracı ABS sistemi takılıyken kullanmamıştı. Yarış için Lotus’una geri dönse de, Moss’un araçla işi henüz bitmemişti.



Startta Ferrari’den Richie Ginther ve Phil Hill’i geçmeyi başaran Moss, fren borusu patlayana kadar yarışı lider götürdü.

O zamanlarda sürücüler takım arkadaşlarının araçları ile yarışabiliyordu. Stirling elektrik sorunu yaşan Fairman’ın aracına atlayıp fırtına gibi yarışa geri dönmüş ve daha fazla yağmurun yağmasını umuyordu. Ancak tüm bu mücadele çıkan siyah bayrakla birlikte bertaraf edilmişti.

Fairman erken start aldığı için araç, çıktığı tek Formula 1 yarışından ihraç edilmişti ve aynı zamanda bu motoru önde yer alan bir Formula 1 aracının puan barajında finiş gördüğü son yarıştı.

Elimizdeki yetersiz kaynağa rağmen, Stirling Ağustos ayında Ferguson ile Oulton Park’taki prestijli Gold Cup’a çıktığında taraftarlar onun ne düşündüğünü merak etmiştir. Ferrari ve Porsche uzak durmayı seçse de, bu Birleşik Krallık’taki en büyük F1 yarışlarından bir tanesiydi.

Moss yetenek dolu bir gride karşı yarışmıştı: Jim Clark, Jack Brabham, Bruce McLaren, John Surtees, Tony Brooks, Graham Hill, Innes Ireland. Ancak Cheshire’daki soğuk hava, Moss’un bu kadar yeteneği geride bırakma şansını elinden aldı.



Yarış Stirling için pek iyi başlamamıştı. McLaren’in yanında ikinci sırada start alsa da 3. sıraya gerilemişti. Ancak bir kez temposunu yakaladığında ıslak pistte P99’u durdurmak imkansız bir hâl alıyordu. Moss 6. turda liderliği Clark’ın Lotus’undan devraldı.

Damalı bayrağı gördüğünde Ferguson 46 saniyelik devasa farkla liderdi. 2. sıra ise Clark’ın süspansiyon sorunuyla yolda kalmasının ardından Brabham’a gitmişti.

Kuruyan pistte bile Ferguson, Formula 1 tarihinin en unutulmaz performanslarından birini sergilemişti. Bu gelecek miydi? Taraftarlar bunu düşünmeli miydi?



Hayır. Formula 1 takımları 4 çeker araçları sonraki on yılın sonunda deneyecekti, ancak yere basma gücü denilen yeni tanrının ve daha yüksek yol tutuş sağlayan lastiklerin peşinden koşmak, 4 çeker sistemini mükemmelleştirmenin peşinden koşma fikrini bastıracaktı.

Formula 1’in geleceğine giden yolda değişecek çok fazla şey vardı.

Aracı yaratan Harry Ferguson, Oulton’daki yarışa ve aracın performansına tanıklık edememişti. Ferguson yarıştan birkaç ay önce hayatını kaybetmişti. Ancak yine de Moss’un ellerinde parlayan bu araç yaratıcısının amaçlarına ulaşmış sayılabilir.



Aracın orijinali Graham Hill tarafından 1963’de Tasman Serisi’nde kullanıldı ve ertesi sene Peter Westbury Ferguson’la Britanya Tırmanma Şampiyonası’nı kazandı.

Tüm bunlardan daha önemli olan şey ise Ferguson’ın üzerinde çalıştığı 4 tekerden çekiş ve ABS sisteminin yol araçlarında standart hâle gelmiş olması, ki asıl amaç da buydu.

Yarış İstatistikleri

Start: 1

Galibiyet: 0

Pole: 0

En hızlı tur:0

Podyum: 0

Yarış Dışı: 1 (DSQ)

Puan: 0

Önemli diğer yarışlar: 1961 Oulton Park Gold Cup, yarış galibi
Özellikler:

Şasi: Tüp şasi

Süspansiyon: Çift salıncak, Armstrong amortisörler, helezon yaylar, anti-rollbar

Motor: Conventry Climax FPF

Motor Kapasitesi: 1496cc

Güç: 151bhp @7500rpm

Vites kutusu: Manuel, 5 ileri köpek kutusu

Frenler: Dunlop fren diskleri

Ağırlık: 660kg

Önemli sürücüler: Stirling Moss, Jack Fairman, Graham Hill



]]] Batuhan Engin