İlk yarış sonrasındaki güç dengelerine kısaca göz atalım istiyorum. Tüm takımlarla ilgili belirginleşen bazı konulara odaklanarak beyin jimnastiği yapalım.

Merhabalar,

Sezonun ilk yarışı Bahreyn GP’si geçtiğimiz hafta sonu yapıldı. Yapılan bu yarış, testlerden sonraki ilk yarış olduğu için sezon öncesi değerleri teyit etmek açısından önemli.

Özellikle daha alt sıralarda yer alan takımlarda gözden kaçan bazı ayrıntıları yakalamaya çalıştım.

Selamlar,

Fırat KESKİN

Kısa bir giriş...

Aslında sezonun ilk yarışı güç dengelerini konuşmak için çok erken. Takımlar henüz arabalarını tanımaya çalışıyorlar. Özellikle kural değişimlerinin gerçekleştiği sezonlarda, ilk üç ayda dahi büyük güç kaymaları beklenebilir.

Bunun nedeni konseptlerin tamamen yeni olması. Futboldaki, “En iyi antrenman maçtır.” sözünü Formula 1’ e uyarlayabiliriz. Formula 1’de, “En iyi test yarıştır.” desek yanılmış olmayız. Bu sözün önemini en derinden yaşayan takım Red Bull ve Mercedes oldu. Red Bull sezon öncesi testlerde hiç tam bir yarış simülasyonu yapmamıştı. İlk yarış simülasyonları Bahreyn’deki yarışın kendisi oldu. Sezon öncesi testlerde yapmadıkları yarış simülasyonunun karşılığını pek çok mekanik sorunla aldılar. Mercedes simülasyon yapmasına rağmen gerçek anlamda nerede olduğunu şimdi görmüş oldu.

Şimdi sezon öncesi testlerin kısmen teyidi anlamını taşıyan takımların son durumlarını incelemeye başlayalım.



Takımların İlk Değerlendirmeleri

Güç sıralamasına göre takımların değerlendirmesine başlayalım.

1) Ferrari:

Sezon öncesi testlerden sonra en iyi durumdaki takımın Ferrari olduğunu tahmin ettiğimi belirtmiştim. Bunu da resmi olmayan telemetri verileriyle doğrulamaya çalışmıştım. Yarış sonucu verileri doğrulamasına doğruladı, ama bir eksikle: Ferrari sadece en iyi takım değil, beklenenden de iyi durumda.

Ferrari ile Red Bull arasındaki zaman farkının tur başına 0,100 – 0,150 saniye civarında olacağını tahmin ediyordum. Ancak yarışta gerçek farkın 0,300 saniye civarında olduğunu gördük. Ferrari sadece hızlı da değil, aynı zamanda dayanıklı. Dayanıklılık mekanik sporlardaki en önemli unsurdur diyebiliriz. Bir araba istediği kadar hızlı olsun, yarış bitiremedikten sonra hızının bir önemi kalmıyor. 2005 sezonundaki McLaren – Mercedes’i hatırlayalım.

Ferrari’nin diğer güçlü yanları motoru, süspansiyon sistemi ve özellikle lastik kullanımı. Yunuslama (porpoising) sorunu nedeniyle mühendisler Ferrari’yi Red Bull’dan yüksek ayarlamışlardı. Buna rağmen araç belki de en yüksek yere basma kuvvetini üreten araç oldu.

Ferrari’nin en yüksek yere basma kuvveti üreten (veya az bir farkla ikinci) araç olduğu iddiasını ikinci sektördeki hızı gösteriyor. Veya Ferrari’nin lastik kullanımı bu savı destekliyor diyebiliriz. Yeterli yere basma kuvvetini üreten araçlar lastiklerini daha kolay ısıtır. Lastiklerin ideal sıcaklığa çabuk çıkması ve ideal çalışma aralığında kalması, lastik ömrünü uzatan temel faktörlerdir. Ferrari, yarış içinde lastiklerini en iyi koruyan arabaydı.

2) Red Bull:

Red Bull dayanıklılık sorunlarını en derinden yaşayan takım oldu. Testlerde yarış simülasyonu yapmadıkları için ilk yarış denemesi “gerçek” yarışta oldu. Sonucu da açıkçası onlar adına üzücüydü.

Red Bull’lar yarışın sonlarında mekanik arızalarla yolda kalarak değerli puanlar kaybetti. İlk açıklamalar yakıt pompasının bozulduğu yönünde olsa da bence elektronik arızasına benziyordu. Red Bull’daki tek sorun elektronik arızası da değildi. Önce ön frenler aşırı ısındı. Verstappen’a, “Yerini kaybetme pahasına ön frenlerini soğutmalısın.” mesajı durumun önemini göstermesi açısından önemliydi.

Daha sonradan Verstappen direksiyon sisteminde bir sorun olduğunu bildirdi. Direksiyon sistemindeki arıza nedeniyle arabanın da tam potansiyelini ortaya koyamadı. Bir ara Perez’e arka frenlerinin çok ısındığı bilgisi verildi ve frenlerini soğutması istendi.

Takımın bir sonraki yarışta soğutma yönünde yapacağı aerodinamik müdahalelerin hemen hemen tamamı zaman kaybı demektir. Bu nedenle bu haftaki yarışta yapacakları soğutma yönündeki güncellemeler (eğer yaparlarsa) dikkatle izlenmeli. Şehir pistlerinde genellikle pist üzerindeki hava sirkülasyonu daha az olduğu için fren soğutması daha büyük mesele olabilir.

3) Mercedes:

Mercedes kapalı kutu olarak kalmaya devam ediyor. Mühendisler ilginç tasarımlı arabada büyük potansiyel yattığına inanıyor. Ben pek emin değilim. Küçük sidepodların sürüklenmeyi azaltarak verimli bir araba yaratacak varsayımıyla yapılan bir tasarım. Fakat küçük sidepodların, arka tekerleklerden yayılan kirli havayı yönetmek konusunda yetersiz kalacağını düşünenlerin sayısı hiç de az değil. En iyi görünümü veren arabalar Ferrari, Red Bull, Haas ve Alfa Romeo. Bunların tamamı geniş sidepodlu tasarıma sahip.

Öte yandan yunuslama sorununu en derinden yaşayan takım Mercedes. Son zamanlarda bu sorunun olduğundan büyük görünmesinin nedeni olarak Mercedes’in arka süspansiyon tasarımı olduğunu düşünmeye başladım. Eğer öyleyse ellerinde dar sidepodlarıyla aerodinamik olarak, arka süspansiyonuyla sürüş dinamiği anlamında hatalı tasarlanmış bir araç var demektir.

Net sonuca varmak için birkaç yarış bekleyelim.

4) Haas ve Alfa Romeo:

Orta sıralardaki en büyük sürpriz Haas takımıydı. Haas’ın ve Alfa Romeo’nun hızlı olduğu testlerde belliydi. Ancak testlerde hızlı olmalarını motoru fazla açmalarına bağlamıştım. Fakat gerçekte Mercedes motorlu takımlara karşı motorda daha fazla rezervleri olduğu ortaya çıktı.

Bu iki takımın başarısında Ferrari’nin de hakkını vermek lazım. Bu takımların Ferrari’den aldıkları “listelenmiş” parçalar, özellikle de motor başarıda pay sahibi. Haas şanzımanı da Ferrari’den alırken Alfa Romeo kendi şanzımanını yapma yolunu seçti. Zaten Alfa Romeo’nun en zayıf noktası da şanzımanı gibi duruyor. Alfa Romeo’nun diğer handikabı startları. Takım, startla ilgili kronik bir hatadan bahsetti. Bu noktada sorunun “kavramayla” ilgili olduğu tahminini yapabiliriz. Belki bu sorunu da şanzımana bağlamak doğru olabilir.

Hem Alfa Romeo hem de Haas pilot anlamında başarılı tercihler yaptılar. Haas biraz daha zorlamayla (Rusya krizi) nedeniyle doğru tercihi yaptı. Ama olsun. Kevin Magnussen, henüz ilk yarışında Mazepin’den iyi olduğunu gösterdi. Takımların artık paralı pilotlar yerine yetkin pilotlarla çalışması gerektiğinin de önemini göstermiş oldu. Alınan her puan ek gelir demek, bunu unutmayalım. Bu arada genç Schumacher’in de ilk gerçek testi bu sezonki takım arkadaşı olacak. Mick takıma geçen sene geldi ve alışma sürecini tamamladı. Artık ham performans gösterme zamanı geldi.

5) Alpha Tauri ve Alpine:

Alpha Tauri sezona en iyi altıncı araba olarak başlamış gibi duruyor. Alpine ile kıyaslandığında ilk yarışta farkın çoğu düzlüklerdeydi. Alpha Tauri’nin son hızları, Alpine’e kıyasla daha iyi. Motorun daha güçlü olduğu izlenimi veriyor. Elbette sürüklenme (kanat büyüklükleri), vites oranları gibi parametreler de son hızda önemli. Fakat işin ilginci, Alpha Tauri yarışta Alpine’den büyük kanat takmıştı. Bu parametre düşünüldüğünde Honda’nın gücü biraz daha belirginleşiyor.

Alpha Tauri ilk yarışta biraz daha büyük kanat taktığı için hemen hemen tüm virajlarda üstündü. Sadece yüksek hızlı yön değişimlerinde Alpine daha iyiydi. Bu da arabanın dinamik dengesinin çok iyi olduğunu gösteriyor.

Şimdilik izlenimim, Alpine’in motor gücünden kaynaklanan kaybı telafi etmek için daha küçük kanatlara yöneldiği yönünde. Bu da virajlarda hız kaybetmelerine neden oluyor. Ama denge anlamında iyiler ve virajlarda umut vadediyorlar.

6) McLaren, Williams ve Aston Martin:

Sezonun en zayıf üç takımı İngilizlerin motor sporlarındaki ve otomotivdeki bayrak markaları. Çok şey vadeden göz bebekleri neden bu kadar geride sorusunun yanıtı “kısmen” motor gücünde yatıyor olabilir. Mercedes’in müşteri takımlarının mutlaka başka sorunları da var. Fakat geçmişte olduğu gibi motor gücünün keyfini süremediklerini söylemek lazım. Geçmişte şasilerinden kaynaklanan eksiklikleri motoru biraz fazla açarak kapatabiliyorlardı.

Üç Mercedes motorlu takımın karşılaştırmasında düzlüklerde Aston Martin’in ve Williams’ın üstünlüğü var. Bu üstünlük McLaren’ın motoru yeteri kadar açmadığı anlamını taşıyabilir. Veya daha kötü bir ihtimal olarak McLaren’ın sürüklenme (rüzgâr direnci) değeri yüksek olabilir. McLaren mühendisleri yeterli yere basma kuvveti üretemediklerini itiraf ettiler. Eğer düşük düzlük hızındaki ana problem sürüklenmeyse, araba hem yüksek sürüklenmeye sahip hem de yeterli yere basma kuvveti üretemiyor demektir. Bu nedenle aerodinamik anlamda verimsiz bir araba diyebiliriz. Umalım ki motoru açmamış olsunlar.

Aston Martin, bu üç takımın karşılaştırmasında virajlarda en sorunlu araba. Düzlüklerde hızlı olmaları motoru açtıklarını gösteriyor. Buna rağmen virajlarda yavaş kalmaları yeterli yere basma kuvveti üretmediklerinin ispatı. Ağırlık ve yunuslama onların da ana sorunu. Aston Martin mühendisleri bir yandan arabayı hafifletmeye çalışıyorlar. Diğer yandan da yunuslama sorununu çözmeyi hedefliyorlar. Yapılan çalışmalarda arabanın boyasından 350 gram (evet yanlış duymadınız) tasarruf ettiklerini açıkladılar. Yeterli değil elbette, çalışmalar devam ediyor. Mühendisler yunuslama sorununun tek başına 0,750 saniye kaybettirdiğini açıkladılar. Arka süspansiyonu Mercedes’ten aldıkları için sorunun bir kısmını arka süspansiyonlara yükleyebiliriz. Öte yandan takım içi huzursuzluk yaşandığından ve Aston Martin’deki mühendislerin büyük stres altında çalıştığından bahsediliyor. Lawrence Stroll’un tüm takım toplantılarına katıldığı ve yapılacakların tamamına onun karar verdiği söyleniyor. Mühendislerin karar vermediği bir mühendislik operasyonunun başarılı olması ihtimali nedir, bilemiyorum.

Williams düzlüklerde çok hızlı olduğu için motoru çok açtığını söylemiştik. Ama Williams sadece düzlüklerde hızlı değildi. Viraj hızı olarak da McLaren ile benzer bir performansa sahipti. Fakat yine de motoru açtığında McLaren’ın daha çok potansiyel barındırdığını söyleyebiliriz.

İlk yarış sonrası takım değerlendirmeleri bu şekilde. Önceden belirttiğim gibi sadece bir yarış yapıldığı için net bir güç dengesi oluşturmak zor. Ama resmi olmayan telemetri verileri ve gözlemlerim şimdilik bu sıralamayı ortaya koydu.

Sezon ilerledikçe ve dikkat çekici gelişmeler yaşandıkça bu satırlarda yazmaya devam edeceğim.

ffrrtt