Konumuz DAS sistemi. Takipçilerim hatırlayacaklardır, çıktığı ilk gün DAS sistemini ayrıntılı bir şekilde açıklamıştım.
Tekrar okumanızı öneririm, hem bilgilerimizi tazelemiş oluruz
İlk gün, sistemin legal göründüğünü ama mutlaka politika malzemesi yapılacağını da belirtmiştim. Beklenen politik hamle Red Bull'dan geldi. Şimdi hem sistemin legal olup olmadığını, hem de politikadan ne sonuç çıkabileceğini yazayım istiyorum.
Sistem legal mi?
En sonda yazacağımı en başta yazmayı sevenlerdenim. Lafı dolandırmayı sevmem. Evet, sistem legal...
Sistem neden legal?
Sistemin legalliğini Red Bull'un itirazları üzerinden konuşalım. Red Bull bu konuda 2 noktaya itiraz ediyor.
i) İlk Nokta:
İtiraz: Direksiyona müdahale edildiğinde tekerlekler dönmeli. DAS'da ise direksiyon müdahalesine rağmen tekerlekler dönmüyor.
İtirazı çürüten görüş: DAS sistemini açıklarken, viraj kabiliyetini artırmak için arabaların ön lastiklerinin büyük bir "toe out" açısına sahip olduğunu belirtmiştim.
İşte tam olarak bu nedenle Red Bull'un görüşü tıkanıyor. Çünkü pilotlar, bu yüksek toe out açısı nedeniyle direksiyonu ilk çevirmeye başladıklarında tekerlekler dönmüyor. Direksiyon ancak belli bir açıda döndürüldükten sonra tekerlekler de dönmeye başlıyor.
Yani Mercedes diyor ki: Zaten normalde de direksiyonu döndürmeye başladığımızda tekerlekler hemen dönmüyor. Ancak belli bir açıdan sonra dönmeye başlıyor.
Bir Renault, bir de McLaren mühendisi de bu maddeden itiraz edilmesinin bir şey getirmeyeceğini belirtti.
Fakat Renault motor sporları direktörü Cyril Abiteboul yine de şunu ekledi: "Merc, doğrudan rakibimiz değil. Eğer direk rakibimiz Racing Point'i bu sistemle görürsek, biz de itiraz ederiz."
Açıklamanın anlamı şu:
"Sistemi illegal bulmuyoruz ama direk rakibimizde görürsek biz de politikaya başvururuz."
ii) İkinci nokta:
İtiraz: Arabalarda hareketli aerodinamik parçalar yasak. DAS, tekerleğin hava akımı ile temas yüzeyini azaltarak hareketli bir aerodinamik parça işlevi görüyor.
İtirazı çürüten görüş: Ön tekerlekler yüksek toe out açısına sahip. Frenlemede, ağırlık merkezinin öne kayması ile ön tekerleklerin toe out açısı değişiyor. Tekerlekler toe out açısını kaybederek düz konuma geliyor. Yani DAS ile düzlükte ayarlanan açıya geliyorlar.
Sonuç olarak, ön tekerlekler her frenleme noktasında hareketli bir aerodinamik parça gibi davranıyorlar.
Burada bir noktayı daha aydınlatmak gerekiyor. O da şu: Frenleme noktasında toe açısı, sürüş dinamiği gereği değişiyor.
DAS sistemi ise bunu doğal yollar yerine dışarıdan müdahale ile yapıyor. Dışarıdan müdahale ile arabanın viraj kabiliyetini etkilemek kurallarda kesin bir şekilde yasaklanmıştır. Bu maddeye dayanarak bir yasaklama gelebilir mi diye düşünebilirsiniz.
Gelemez. Çünkü dışarıdan müdahaleyi kısıtlayıcı maddeler aktif süspansiyon ile ilgili. Kısacası dışarıdan müdahaleyi yasaklayan maddeler süspansiyon sistemi ile ilgili. DAS sistemi ise direksiyon sisteminin bir parçası. Dolayısıyla o nedenle de yasaklanması mümkün görünmüyor.
Buraya kadar DAS sistemi ile ilgili itirazları ve karşıt görüşleri yazdım.
Şimdi de izninizle kişisel görüşümü paylaşmak istiyorum.
Kişisel olarak DAS sistemini üflemeli difüzör olayına benzetiyorum.
Üflemeli difüzör, egzoz gazlarını kullanarak arabanın arkasında "yer etkisiyle" yere basma yaratma olayıydı. Aslında 80'lerde ve 90'larda kullanılan ama bir süredir unutulmuş bir konseptti. Newey, tarihin tozlu sayfalarından çıkardığı konsepti arabaya başarıyla uygulamıştı.
FIA, kuraldaki açığı yakalayan difüzörün illegal olmadığını düşündüğü için mevcut sezonda kullanılmasına izin vermişti.
Ancak kuralların temel felsefesinde yer etkisini kısıtlamak olduğu için ertesi sene kurallara eklenen yeni maddelerle yasaklanmıştı.
Burada da sanki öyle bir hava var. İllegal olmayan bir gri nokta olması nedeniyle bu sene izin verilecek gibi görünüyor.
Buna rağmen 2021 kuralları ile birlikte yasaklı konular arasına sokulmuş.
Kişisel görüşüm, sistemin hiç yasaklanmaması yönünde. Çünkü benim ilk günlerdeki tahminimin aksine, sistem ön tekerleklerdeki aşınmayı azaltıyor gibi duruyor.
Ön tekerleklerdeki aşınmanın kontrol altına alınmasının sporun yararına olduğunu düşünüyorum.
Rakibini takip eden arabanın ön lastiklerinin 3-4 turda aşınması, bizi çoğu zaman uzun süreli mücadelelerden mahrum bırakıyor.
Bu sistem sayesinde daha uzun süre dayanan ön lastikler, dolayısıyla pistte daha uzun süreli ikili mücadeleler görebiliriz.
Özellikle Lotus'un tarih boyunca getirdiği inovasyonlar olmasaydı, F1 asla bugünkü teknoloji seviyesine ulaşamazdı. O nedenle inovasyonların yasaklanması yerine desteklenmesi taraftarıyım.
FiratKeskinF1