WRC'de yeni bir sezonun heyecanı başlamışken Dünya Ralli Şampiyonası'nın tarihine bir bakalım dedik.

WRC'de sezonun üçüncü durağı 7-10 Mart arasında Meksika Rallisi olacak. Öncesinde bilmeyenler ya da yeniden hatırlamak isteyenler için WRC nedir, tarihinde neler olmuştur tekrar hatırlayalım istedik.

Bu arada bir başka hatırlatma daha, 13-15 Eylül arasında tıpkı geçen sene olduğu gibi Marmaris'te biz de bir WRC yarışına ev sahipliği yapacağız. Yine Rally Turkey adıyla düzenlenecek yarışta aksiyon toz dumana karışacak.

Şimdi sizin kafanızda iki tane soru var: Bir, ralli nedir; iki, neden yapılır?

Henry Ford'un dediği gibi, otomobil yarışları ikinci otomobil üretildiğinde çoktan doğmuştu. Bu tür yarışlardan biri de bir noktadan başlayıp, başka bir şehirde ya da kasabada biten ralli oldu. Önceleri dayanıklılık ve mekanik bilginin esas olduğu bu yarışlar İkinci Dünya Savaşı sonrası yavaş yavaş günümüzdeki şeklini aldı. Neden yapıldığına gelince, motorsporları içerisinde rakibinizle yan yana yarışmadığınız özel branşlardan biri ralli. Zamana, doğanın getirdiği şartlara karşı yarışıyorsunuz ve bu pek çok anlamda ralli sporunu eşsiz kılıyor.

Peki, Dünya Ralli Şampiyonası ne zaman ortaya çıkıyor?


Monte-Carlo Rallisi, 1911

Tıpkı Grand Prix'lerin Formula 1 öncesi varlığı gibi, ralliler de 1900'lerin başına kadar gidiyor. Hatta pek çok kaynak, 1911 Monte Carlo Rallisi'ni bu anlamda ilk adım olarak görürler. Ardından motorsporlarının yaygınlığından ötürü yine Grand Prix yarışçılığı ile paralel olarak önce bir Avrupa Şampiyonası döneminden geçen ralli, 1973'te Dünya Ralli Şampiyonası resmi adını alıyor. 1977'den itibaren iki sezon pilotlar kupası verilirken, 1979 ile birlikte ilk kez sezonu zirvede noktalayan pilot bir FIA dünya şampiyonu unvanını alma şerefine erişiyor.

Dünya Ralli Şampiyonası'nın belli başlı dönemleri nelerdir?


Walter Röhrl Audi Quattro S1 E2 ile

Öncelikle şunu söylemek lazım, seksenler rallide de çok acayipti. İlk dönemde arkadan itişli Ford Escort, FIAT 131 Abarth, Lancia Stratos HF, Talbot Sunbeam gibi otomobiller ön plana çıkarken, '80'lerin gelişiyle birlikte dört tekerlekten çekiş sistemleri serbest bırakıldı. Pandora'nın kutusu açılınca da az sayıda üretimi yapılan, neredeyse tamamen ralli için tasarlanmış, çoğunlukla ortadan motorlu dört çeker çılgın makineler, Grup B otomobilleri ortaya çıktı. Lancia Delta S4, Peugeot 205 T16, Audi S1 Quattro, Ford RS200 gibi şimdi bile korkutucu gelen hızlara ulaşan otomobillerle ralliye ilgi arttı ve spor altın çağlarını yaşamaya başladı. Neredeyse tamamen kontrollü bir kontrolsüzlük içinde etaplarda yol alan Grup B araçları pek çok ölümlü kazayı da beraberinde getirdi. Döneme damga vurması beklenen genç Henri Toivonen ve co-pilotu Sergio Cresto 1986 Korsika Rallisi'nde hayatını kaybedince, Grup B'nin yerini alması beklenen daha hızlı ve daha kompakt Grup S araçları etaba çıkamadan rafa kaldırıldı ve daha güvenli olması beklenen Grup A sınıfına hemen sonraki sezon geçiş yapıldı.

Seyirci sayısının artması ve güvenlik önlemlerinin hem pilotlar, hem de seyirciler için yeterli seviyede olmaması Grup A döneminin ilk yıllarında da ölümlü kazaları öyle çok azaltmadı. Ama 1997'ye kadar süren bu dönemde Lancia Delta HF Integrale, Ford Escort RS Cosworth, Toyota Celica GT-Four, Subaru Impreza, Mitsubishi Lancer Evolution gibi ikonik ralli araçlarının doğumuna tanıklık ettik. Ardından World Rally Car dönemi başladı. Grup B'de 200 olan üretim sınırı, bu dönemde 2500'e kadar çıkmıştı ve baz alınan modelle tamamen aynı olmak zorunluluğunu taşımayan araçlar Peugeot 206, Citroen Xsara, Ford Focus gibi günlük hayatta kullandığımız otomobillerin etaplardaki versiyonları olarak ortaya çıktılar. 2011'de bir sınıf değişikliği oldu, daha küçük, kompakt modellere geçildi. 2017'de ise Grup B'ye tekrar yaklaştığımız, agresif ve aerodinamik anlamda gelişmiş yeni araçlar görücüye çıktı.

Ralli belli bir zümreye mi aittir?

Hayır, ralli sevgidir. Herkese açıktır. Eğer motorsporlarını ve ralliyi seviyorsanız mahalli rallilerden Türkiye Şampiyonası'na, hatta şanslı olduğunuz için önümüzdeki sezondan itibaren Dünya Ralli Şampiyonası'na izleyici olarak katılım gösterebilir, etaplarda toz yiyerek de mutlu olunacağını görerek kendinize şaşırabilirsiniz.


Sebastian Loeb, 2010 Türkiye Rallisi'nde

WRC'de pilotlar şampiyonluğu için isminin Sebastien olma zorunluluğu ne zaman getirildi?

2004'te bu kural yürürlüğe girdi. Sebastien Loeb ile başlayan süreçte dokuz kez Loeb art arda şampiyon olurken, emekli olunca yine bu kural sayesinde Sebastien Ogier altı kez art arda şampiyon oldu. Formula 1 ise 2010-2013 yılları arasında bir harf farkla Sebastian kuralını denediler, fakat biliyorsunuz F1 yönetimi üç dört senede bir kural değiştirmeden duramaz, sonra bu kural kaldırıldı. 2019'dea WRC Sebastien kuralını tutacak mı göreceğiz, zira bu kuralı yürürlükten kaldırmak isteyen pek çok pilot var.

Ciddi misiniz?

Tabii ki değiliz. Fakat 14 sezondur Fransız Sebastien'ların şampiyon olması gerçekten hem Fransız Otomobil Sporları Federasyonu FFSA'nın ne kadar iyi çalıştığını, hem de işin artık komik seviyeye geldiğini gösterir nitelikte.
Dünya Ralli Şampiyonası 46 yaşında!

2019'da 46. yaşını kutlayan Dünya Ralli Şampiyonası'nın tarihinden özel kareler hemen aşağıda.