Evet değerli F1 severler!

Yoğun tartışmalar altında biten Kanada GP’sinden sonraki ilk yarış olan Fransa GP’si ile karşınızdayım.

Pist için aslında takvimin yeni pistlerinden diyebiliriz. Yani ne pist eskiden yarışların yapıldığı pist ile aynı, ne de arabaların eski arabalar ile alakası var. Dolayısıyla, hangi araba, burada ne yapar ile ilgili yıllara yayılan bir örüntü henüz oluşmadı.

Bu hafta sonu ilginç beklentiler ile başlıyor. Renault, kan kokusunu almış köpek balığı gibi. Geçen hafta sonu başarının tadını hissettiler, kendi evlerinde bunu tekrarlamak istiyorlar. McLaren, çıkışını devam ettirmek, Ferrari yarış kazanmak, Red Bull ise ilk 2 takımla arayı kapatmak istiyor. Şimdi amacına ulaşmak isteyen takımları neler bekliyor, kısaca onu yazalım.


Sonradan eklenen virajlar, 8 ve 9 no’lu virajlar. Bu virajlar Mistral düzlüğünü ikiye ayırıyor. 3–4–5 no’lu virajları hatasız geçen pilotları başımızda taşıyalım derim.

Pist

Pist uzun, 5,842 km. Bu da daha az tur bindirme ve tur bindirirken daha az zaman kaybı demek. Pistteki düzlükler de oldukça uzun. Düzlükler de tur bindirmeyi çok kolaylaştırıyor. Ayrıca pistin hızlanmasını sağlıyor.

Özellikle arka düzlük, pistin eski formatında 1800 metre uzunluğundaydı. Sezonun en uzun düzlüğünün, 1600 metre ile Bakü’de olduğunu hatırlayalım. Yani oradan daha uzundu. 2018 yılından itibaren, yani yarışların yeniden düzenlenmeye başladığı, pistin yeni versiyonunda ise, bu düzlük bir şikanla ikiye bölündü. Şikan öncesi 1000 metre, sonrası ise 800 metre olacak şekilde yeniden düzenlendi. Bu şekilde arabaların hızları biraz kesilmiş oldu. Yoksa bu piste özel, belki Monza’dan bile az kanat konfigürasyonlu arabalar tasarlamak gerekecekti.

Start-finiş düzlüğü yine 800 metre, 2’nci viraj ile 3’ncü viraj arasındaki düzlük ise 600 metre. Yani toplamda 3200 metre civarında düzlüğe sahip olan bir pist. Pist, Kanada’nın ve Çin’in karması diyebiliriz. Son sektör, Çin’in ilk sektörü gibi. Özellikle 10–11–12’nci virajlar, neredeyse Çin’in 1–2–3’ncü viraj kombinasyonu ile aynı. Düzlük sayısı ve uzunlukları Kanada’yı anımsatıyor. Her ne kadar oransal olarak bakıldığında, düzlük uzunluğu Kanada’nın altında kalsa da, Kanada’ya benzer diyebiliriz.

Pistte kaçış alanları oldukça fazla. Yapılan hatalar, duvara çarparak cezalandırılmıyor. Veya kaygan çim alanlara girerek kontrolü kaybetmiyorsunuz. Kaçış alanlarının çoğu asfalt.

Bir de en geniş kaçış alanlarının, pistteki 2 adet DRS bölgesinin sonunda olması, pilotların risk alması konusunda elini güçlendiren bir unsur.

Yüzey pürüzlülüğü İspanya’dan bir kademe daha az, Kanada’dan ise biraz daha fazla. Yani yol tutuşu destekleyen, lastiklerin ısınmasını sağlayan, lastik aşınmasını ise Kanada’nın 1 kademe üzerine taşıyan bir asfalt var. Pirelli’nin, Kanada’ya göre bir kademe daha sert lastiklerle gelmiş olması anlam kazanıyor böylece.

Pit’te kaybedilen süre 20 saniye civarında. Simülasyonlar tek pit stratejisini favorize ediyor.

Özellikle sıralamalarda 340 km/saat civarında son hızlara erişilmesini bekliyorum.
Arabaların ayarları nasıl olmalı?

Çok ilginç özelliklerin bir araya geldiği bir pist. Teknik olarak bence sezonun en zor pistlerinden. Çünkü pistin gereksinimleri karmaşık.

Şöyle ki; çok yavaş virajlara ve uzun düzlüklere sahip pistlerde set-up kolaydır. Çözümünüz az kanat ve iyi bir süspansiyon ayarıdır. Veya orta uzunlukta düzlüklere sahip ve aynı zamanda yüksek aerodinamik yere basma gerektiren pistlerde de ayar kolaydır. Çok kanat sizi kurtarır. İş sadece ince ayarlara kalır.

Ama Paul Ricard, hem yüksek son hıza, hem de yüksek aerodinamik yere basma kuvvetine ihtiyaç duyar. Bu iki özellik, adeta zıt kardeşlerdir. İşte böyle pistler teknik pistlerdir ve ayar yapmak aşırı zordur. Çok kanat, sizi bu pistte yer alan 4 düzlükte rezil eder. Az kanat da, yüksek aerodinamik yere basma gerektiren yerlerde sizi zorlar.

Genel olarak 2,5–3 civarında bir downforce bekleyebiliriz. Ancak, yine de ayar yapmak çok zorlu bir süreçtir. Antrenmanların gelişimi doğrultusunda biraz süspansiyonu yumuşatalım veya biraz kanat açısı ayarlayalım demekle doğru noktaya ulaşmak çok zordur. Hepimiz bu hafta sonu şunu göreceğiz: Takımlar pek çok farklı kanat konfigürasyonu getirecekler ve bunları antrenmanlarda deneyecekler.

BU NEDENLE ANTRENMANLAR ÇOK ÖNEMLİDİR. ÇOK DİKKATLE İZLEYELİM.

Pek çok takımın ayarlar arasında kaybolduğunu ve radikal ayarlar denediğini göreceğiz.

Virajlar

Sezonun gerçekten güzel virajlarına sahip pistlerinden. Ne ararsanız var. Aşırı yavaş virajlar, orta hızlı virajlar, yüksek hızlı virajlar ve viraj içinde ani yön değişimleri. Gerçekten çok teknik ve keyifli bir pist. Pilotların yeteneklerini sonuna kadar zorlayan, onların her viraj tipindeki kabiliyetlerini sorgulayan bir pist.

Pist, 3 tane çok yavaş viraja, 8 tane orta hızlı viraja, 4 tane de hızlı viraja sahip. 12 viraj yüksek downforce gerektiriyor, 3 viraj ve uzun düzlükler de düşük downforce.

Virajları biraz da lastikler ile birlikte değerlendirirsek, ortaya ilginç sonuçlar çıkıyor.

Aslında lafı uzatsam da şuraya gelmeye çalışıyorum: Özellikle frenlemede, arabanın ağırlık merkezi öne kayar. Viraja frenle girilerek araba öne yığıldığında, girilen uzun virajların ön lastikler üzerine etkisi çok olumsuz olur. Bu pistte, böyle bolca viraj var, 3–4–11–14 no.’lu virajlar.

İkinci tip zorlayıcı virajlar, uzun virajlarda, viraj içinde gaza asılmak durumunda olunan virajlardır. Viraj içinde gaza yüklenildiğinde, ağırlık merkezi virajın zıt istikametindeki 2 lastikte olur. Yani gaza yüklenildiğinde, eğer araba sol virajın içindeyse, sağ taraftaki lastikler tüm yükü çekmek durumunda kalır. 6–12 ve 13 no’lu virajlar da, bu tip virajlara örnektir.

Uzun lafın kısası, lastikleri zorlayacak her türlü viraj kombinasyonu bu pistte mevcuttur. Bu nedenle lastikler, yüksek yanal yüklere maruz kalır. Sol taraftaki lastiklerin, özellikle sol ön lastiğin dayanması hayatidir.

Tüm bu saydığım virajlar içindeki en özel viraj ise 11 no’lu virajdır. Özellikle 11 no.’lu viraja 320–330 km/saat civarı hızla yaklaşılıyor. Viraj alınırken frenleme yapılıyor ve hız 160–170 km/saat hıza düşülüyor. Bu viraj alınırken geçen 5–6 saniye süresince, arabanın ağırlık merkezi tamamen sol ön lastik üzerinde. Bu sürede, arabanın sol ön lastikten başlayarak, tüm lastiklerin üzerinde kaymasının engellenmesi için yüksek aerodinamik downforce gerekmektedir.

Onun dışında mekanik yol tutuşun önemli olduğu 6 ve 15 no.’lu virajlar, bir sonraki düzlüklerde geçiş yapabilmek için çok önemlidir. Av olan pilot, ataktan kaçabilmek için; avcı olan ise bu virajlardan sonraki düzlüklerde atak yapabilmek için bu iki virajı iyi almalıdır.

Bir de tabii 3 ve 4 no’lu virajlar arasındaki yön değişimi var. Gerçekten çok zor bir yön değişimi. Çünkü yön değiştirirken, aynı zamanda frenleme gerekiyor. Buradaki yön değişimlerini, Japonya’nın veya İspanya’nın “S” virajları ile karıştırmayalım. 3 no’lu virajdan çıkarken frene basmak ve yön değiştirirken 4 no’lu virajı almak önemli. Yine 4 no’lu virajdan çıkar çıkmaz, hafifçe gaz vererek 5 no.’lu viraja yaklaşmak, tekrardan motor freni ile 2 vites düşürmek ve tam gaz 6 no’lu virajı almak çok teknik bir pilotaj gerektiriyor.

Buradaki kombinasyonu iyi alan pilotu başımızın üzerinde taşıyalım lütfen. Özellikle aynı arabalardaki pilotların yeteneklerini, bu kombinasyon ile net bir şekilde karşılaştırabiliriz.

Lastikler

Bu haftanın lastikleri geçen seneden bir kademe daha sert seçilmiş. Bu hafta için lastiklerimiz C2, C3 ve C4. Bu sene kullanılmaya başlanan dar yanaklı lastikler, geçen sene de burada kullanılmıştı. Yani geçen seneki lastikler ile bu senekiler aynı. Pirelli, sadece bu sene bir kademe daha sert lastikler getirerek, takımlara baştan sona lastiklerine yüklenme imkanı vermek istemiş.

Büyük 3’lüde yer alan pilotların tamamı 1 set C2 ile gelmiş. Aynı şekilde C3 ve C4 lastikler de benzer sayılarda seçilmiş. Sadece Verstappen 1 set C4 feda ederek, fazladan 1 set C3 seçmiş. Hatırlarsanız, pek çok kere ifade ettim, C3 lastik, bu senenin jokeridir. Yani Verstappen’in bu denemesini olumlu görüyorum. Eğer güvenlik aracı girer de çift pit yaparsam, elimde fazladan bir set C3 olsun diye düşünmüş bence… Tabii bence…

30 derecelik hava sıcaklıkları ve 40 dereceden fazla pist sıcaklıkları lastik ısıtmayı mesele olmaktan çıkaracaktır diye düşünüyorum. Bu durumun lastikleri çalıştıramayan tüm takımların lehine olmasını bekliyorum. Özellikle Ferrari’nin. Zira hatırlarsanız Ferrari ve lastikleri kullanamayan diğer takımlar; lastiklerin yüzeyini aşırı ısıtırken, bu ısıyı lastiğin karkasına iletememekten şikayet etmekteydi. Bu hafta, bu anlamda önemli sonuçlar yaratabilir.

Bu sıcaklıklarda, özellikle Ferrari lastikleri çalıştırmayı başarırsa, bizleri ilginç bir hafta sonu bekliyor diyebiliriz.

Virajları anlatırken, lastikler üzerindeki yanal yüklerin kritik olduğundan bahsetmiştim. Fakat bu ağır yanal yüklere rağmen muhafazakar pit stratejileri bekliyorum. Agresif taktiğe sahip takımların çift, özellikle ön sıradaki takımların tek pit stop yapmasını bekleyebiliriz. Fakat öndeki takımların, pilotları arasında stratejiyi bölerek rakiplerini bazı tercihlere zorlamaları beklenebilir.


Ferrari, özellikle ön kısımdaki güncellemeler ile “yönünü” arıyor.

Güncellemeler

Bu sezonki geliştirme hızı, geçmiş seneleri gölgede bırakıyor.

Honda yeni motor getiriyor. Bakü’ye gelen motor versiyonuyla amaç, dayanıklılığı artırmaktı. Bu versiyonla amaç, gücü artırmak. Hem daha dayanıklı, hem de daha güçlü bir motor getirdiklerini belirtiyorlar. Ki ben böyle hamlelerden büyük keyif alıyorum. Hem geçmişi çağrıştırması açısından güzel, hem de tepedeki yarışı kızıştırması açısından. Fakat bu hafta sonundan sonra gelecek her yeni komponent ceza demek. Sezonluk limitlerini doldurdular.

Ferrari, bu yarışla birlikte kendisine istikamet çizeceğini belirtiyor. Yani “Bu yarışta getireceğimiz güncellemeler tutarsa, en azından geliştirme istikametimizi bileceğiz.” diyorlar. Çok olumlu. Bir sorun tespiti yapılmış, eğer çözüm doğruysa, bu hafta sonu harika bir yarış izleriz.

Renault’un bu yarışta önemli bir sıçrama yapmasını bekliyorum. Ev sahibi oldukları yarışta, pek çok aerodinamik yenilik getireceklerini belirttiler. Renault, geçen yarıştan büyük keyif aldı. Bu yarışla birlikte Kanada’daki mutluluğu pekiştirmek istiyorlar. Bu yarışta Ricciardo’ya dikkat edelim…

Mercedes’ten gelen haberler, sadece mevcut motorlardaki bujilerin değişeceği yönünde. Ancak yine de bekleyelim. Onlar sır verip, ser vermeyenlerden.

Şimdilik, genel durumu sanırım bu şekilde özetleyebiliriz.

Antrenmanlar sonrasında yine kısa bir yazı yazacağım…

Görüşmek üzere.

Fırat KESKİN