1990 Japonya GP’sinde Senna. Bu yarışta Prost’u yarış dışı bırakmış ve 1989'un intikamını almıştı. En sevdiğim arabalardan…

Merhaba değerli F1 severler,

Antrenman turlarını yorumlamadan önce kısaca son durumu aktarayım.

Ferrari güncelleme getirmedi. Mevcut güncellemenin kendilerine çok da uymayan bir pistte nasıl çalıştığını görmek istiyorlar. Herkesin kuvvetli alkışları arasında Singapur analizim biraz güme gitti. Ferrari’nin duble yaptığı bir yarıştan sonra yarış performanslarının yeterli olmadığını yazmıştım. Biraz acayip kaçmıştı. Ama doğruydu.

Rusya’ya gelince, Rusya’daki pistin büyük bir kısmının günlük trafiğe açık yollardan oluşması nedeniyle ve uzun düzlükleri olması nedeniyle Ferrari’nin orada da başarılı olabileceğini yazmıştım. Çünkü Bakü ve Kanada’da olmuşlardı. Ayrıntılı lastik-asfalt ilişkisi analizimle konuyu ayrıntılandırmıştım. Dolayısıyla Ferrari’nin paketini doğru bir şekilde değerlendirmek için kıstas orası da olamaz demiştim. Ferrari’nin performansının teyidi için Japonya’yı beklemek lazım demiştim.

Neden Japonya? Japonya son derece teknik bir pist. Yavaş, orta hızlı ve hızlı viraj tiplerinin tamamını barındırıyor. Ayrıca ani yön değişimleri gerektiren, arabanın dengesinin en üst seviyede olmasını gerektiren bir pist. Sadece ilk sektörde toplam 6 tane yön değişimi var. Düzlük-viraj oranı son derece dengeli. Düzlükler mevcut, ancak aşırı uzun değil. Velhasıl değerlendirme için en uygun pist burasıydı.

Bu saydıklarımız mekanik yol tutuş ister, yani süspansiyon geometriniz iyi olmalı. Aerodinamik yere basma ister, yani kanat konfigürasyonu doğru olacak. Ani yön değişimlerinde dengenin mükemmel olması lazım, yani arabanın ağırlık dağılımı iyi olmalı. Burası ciddi sınav.

Ferrari’yi burada bırakalım. Gelelim Red Bull’a. Özellikle burundaki hava giriş-çıkışları ile ilgili aero güncellemeler ve yakıt güncellemeleri ile geldi. Motorları Rusya’da taktılar, yani motorlar daha sadece 1 yarış çıkardı. Mercedes motoru 4, Ferrari motoru 3 yarış çıkardı. Motorlar, aşınma nedeniyle her yarışta performanslarının belli bir kısmını kaybederler. Motorun ilk kullanıldığı hafta sonu ile son kullanıldığı hafta sonu arasında %10-%11 gibi bir güç kaybı olur. Yani Red Bull’un rakipleri, Honda motoruna göre belli oranda performans kaybı ile yarışacak. Honda’nın biraz daha güçsüz motoru o anlamda rakiplerine daha yakın olacak. Red Bull’un ilk avantajı burada. Motor tarafında oldukça iyi durumdalar. İkinci avantajı da yeni yakıt ile gelen güç kazanımı.

Sıra Mercedes’te. Mercedes Almanya’ya büyük bir güncelleme paketi getirmişti. Bu paketin bekleneni veremediğini o dönemde analiz etmiştim. Tur zamanları ve sıralama performansı çok kötüydü.

Buraya gelen güncelleme paketi Almanya’daki güncellemelerin optimize edilmiş hali. Felsefe Almanya ile aynı. Özellikle hava girişi bölgesindeki “turning vane” dediğimiz hava yönlendirme kanatçıkları Almanya tasarımının devamı. Yönlendirme kanatçıkları yere paralel durmaya devam ediyor. Yani Mercedes, “Gittiğimiz istikamet doğru, sadece biraz daha optimize etmemiz gerekiyor.” mesajını veriyor.

Sonuç olarak Mercedes, Almanya’nın devamı olan Japonya güncelleme paketini daha yeni taktı ve paket iyi çalışıyor. Hem de ilk turdan itibaren. Albon şaşkınlığını, “Virajlardaki hızları inanılmaz.” diyerek gösterdi. Karun Chandhok ise, “S virajları düzlükte gider gibi alıyorlar.” kelimelerini kullandı. Şimdilik iyi ama rakipler açısından işler daha da kötü bir hal alabilir. Zira bu paketi daha da optimize edeceklerdir, paket takılalı sadece 2 antrenman oldu.

Şimdi bu bilgiler doğrultusunda, kısaca antrenmanları yorumlayalım ve yarıştan beklentileri alalım. Yine sıralama ve yarışı ayrı ayrı yazalım.


Vettel, Bottas’tan imza almaya gelmiş. Elbette değil, Japon taraftarlar yarışı en küçük hücrelerine kadar yaşıyorlar.

Sıralama:

Ortalıkta gezen ve antrenman derecelerini değerlendiren excel zaman tablolarına çok saygı duymakla birlikte, özellikle bu yarış için çok gerçekçi bir resim ortaya koymadıklarını söylemek zorundayım. Zira bu antrenmanlar, sıralama ile karışık yapıldı. Yarış simülasyonlarını normalden daha az tur atarak tamamladılar. Arada sıralama için hızlı turlar atıldığından dolayı normale göre farklı zamanlarda, farklı motor modları kullanıldı. Dolayısıyla yarış simülasyonları ile ilgili zaman tablolarına mesafeli yaklaşalım.

Sıralama dereceleri de aldatıcı olmakla birlikte incelemeye değer. Özellikle sıralama turlarının, normal bir hafta sonundaki antrenmanlarda yapılan klasik denemelerden ziyade gerçek güç dengesi açısından bilgi verebileceğini düşünüyorum. Çünkü Pazar günü hava koşulları uygun olmazsa, bu dereceler sıralama derecesi olarak değer kazanacak. Bu nedenle takımlar ellerini biraz daha göstermek zorunda kaldılar. Yani en azından bu antrenmanlardaki en hızlı tur derecelerini az yakıtla yaptıklarını söyleyebiliriz.

Sadece hangi motor modunu kullandıkları konusu biraz muamma. Burada Ferrari’nin düşük motor modlarını kullandığını hemen anlayabiliyoruz. İşte o belirsizlik, sıralama seanslarında, Red Bull, Mercedes ve Ferrari arasındaki savaşın kazananını belirleyecek. Eğer sıralama seansı yapılırsa.


Bütün sektörlerin galibi Mercedes.

Yukarıdaki tablo bize Ferrari’nin motoru az açtığını gösteriyor. Bunu, en uzun tam gaz geçilen bölümde, yani üçüncü sektörde Ferrari’nin zayıf derecelerinden anlıyoruz. Normalde Ferrari’nin bu sektörde 0,3 saniye civarında hızlı olmasını beklemeliyiz. Sıralama derecesi olabilecek bu turlarda, motorun neden açılmadığını anlamak güç. Normalde her şeylerini verdiklerini görmemiz lazım. Hava tahmin uzmanları pazar sabahı sıralamaların yapılabileceğini söylüyor, sanırım o nedenle biraz güç sakladılar.

Tüm bu parametreleri göz önünde bulundurarak, Ferrari’nin Pazar günkü sıralama seansında mutlak olarak Red Bull’un önünde olmasını bekleyebiliriz. Gizemli 50 beygirlik güçle birlikte Mercedes’e de yakın olurlar, belki tek pilotla Mercedes’in önünde bile olabilirler.

Şu noktalara dikkat çekmek lazım: Ferrari pilotları ikinci denemelerinde bazı sektörlerde ilk denemelerinin gerisinde kaldılar. Ferrari pilotlarının ilk denemedeki ve ikinci denemedeki en iyi derecelerini toplarsak ortaya ilginç sonuçlar çıkıyor: Leclerc 1,28,086 gibi iyi bir dereceye geliyor. Vettel ise 1,28,140 gibi bir dereceye geliyor. Yani sıralamalarda Mercedes’e vuruş mesafesine kadar geliyorlar.

Bu tip bir hesabı Mercedes ve Red Bull için yapamıyoruz, çünkü her iki takım pilotlarının ikinci denemelerindeki sektörler, ilk denemelerinden iyi. Yani onlar ideal turlar attılar.

Bir Mercedes mühendisinin, “Normal bir cuma gününden biraz fazla motor gücü kullandık.” ifadesi de sıralama derecelerinin aldatıcı olabileceğini gösteriyor. Sıralama turları için durum görünenden yakın olabilir.


Harika bir ortaklık, harika bir poster. Bakalım yarışta istediklerini elde edebilecekler mi?

Yarış:

Öncelikle hava koşulları nedeniyle bizi karışık bir yarış bekliyor gibi. Yani, yağmur, kuruyan zemin, tekrar yağmur gibi parametreler olabilir. Islak zemin lastiği, geçiş lastiği, normal lastikler ve diğer pek çok parametre yarışı belirsizliğe itiyor.

Ancak şunu söylemek makul olur sanırım: Normal bir yarış akışında, yarışın mutlak favorisi Mercedes. Twitter’da, 5 Ekim’deki flood’umda belirttiğim üzere Ferrari’nin işi zor.

Neden?

Çünkü bu pistin lastikleri aşırı zorlaması nedeniyle, bu hafta sonu Pirelli’nin ürettiği en sert lastiklerle yarışılacak. C1, C2 ve C3. Bu lastiklerin çalışma sıcaklıklarının çok yüksek olması Ferrari’yi zorlayacak diye tahmin ediyorum. Lastiklerin çalışma sıcaklıkları şu şekilde:

C1: 110–140°C

C2: 110–135°C

C3: 105–135°C

C4: 90–120°C

C5: 85–115°C

Ferrari’nin en iyi çalıştırdığı lastikler C4, C5 ve çok ekstrem durumlarda C3. Ferrari, Singapur’a getirdiği güncellemeler sayesinde C4 ve C5’leri çalıştırmak için gerekli yere basma kuvvetini üretmeye başladı.

C3 lastikleri çalıştırmak için ise biraz daha dış koşulların desteğini bekliyorlar. Yüksek hava ve pist sıcaklıkları veya şehir pisti gibi. Yüksek sıcaklıklar lastiklerin karkaslarını daha rahat ısıtmalarını sağlıyor. Lastik ideal çalışma sıcaklığına çıkıyor ve orada kalıyor. İdeal sıcaklık, lastiğin sadece yüzeyinin ısınması değil. Lastiğin özellikle virajlarda kullandığı yanaklarının ve karkasının da ısınması demek.

Şehir pistlerinde iyi görünmelerinin nedeni de aslında lastiklerle ilgili. Çünkü şehir pistlerindeki yollar, normal zamanlarda da trafiğe açık olduğu için asfalt düzleşiyor. Yoğun araç trafiği, lastiklere aşındırıcı etki yapan pürüzleri aşındırarak, asfaltın yüzeyinin düzleşmesini sağlıyor. Bu da, az yere basma ürettiği için lastiklerin üzerinde çok kayan Ferrari’nin işine geliyor. Lastikler her kaydıklarında, pürüz az olduğu için normal pistlere göre daha az sürtünme kuvveti üretiyorlar. Daha az sürtünme demek, daha az ısının açığa çıkması demek. Bu da lastik yüzeyinin daha az yanmasına ve sonuç olarak daha az aşınmasına sebep oluyor. Ve bu durum da tabii onları daha rekabetçi kılıyor.

Sonuç olarak Ferrari, C3 lastikleri çalıştırmak için biraz dış desteğe ihtiyaç duyuyor. Ferrari’nin C3 çalıştırmak için ihtiyaç duyduğu destek Japonya’da yok.

En büyük handikapları bu. Ancak belli koşullarda çalıştırdıkları C3 lastik, bu hafta sonunun en yumuşak lastiği. Çalışma sıcaklıkları çok daha düşük olan ve Ferrari’nin en sevdiği C4 ve C5 bu hafta sonu yok. Yarışın ana lastiği ise pist koşullarına göre C2 veya C1 olacak. Ferrari her iki lastiği de uzun turlar boyunca hayatta tutmak için gerekli yere basma kuvvetini üretemiyor. Bu nedenle lastikleri ideal ısıya çıkaramayacaklarını, çok kayarak lastiklerin yüzeylerini yakacaklarını, sonuçta da lastikleri erkenden bitireceklerini düşünüyorum. O nedenle yarış performansı olarak onları mutlaka Mercedes’in gerisinde bekliyorum.

Red Bull’un neresinde olurlar bilemiyorum. Çünkü Red Bull, son dönemde benim için muamma ile karışık hayal kırıklığı. Güçlü olmaları gereken Singapur’da ve Rusya’da beklediğimiz performansı gösteremediler. Hadi Singapur’da simülatör verilerini yanlış değerlendirdik deyip sıyrıldılar ama Rusya’daki zayıflıklarını anlamak mümkün değil. Ama standart formunu yakalamış bir Red Bull’un özellikle yön değişimlerinin yoğun olduğu birinci sektörde tozu dumana katmasını beklememiz lazım. Şu andaki yarış tempoları Mercedes’ten geride, Ferrari’ye denk.

Marko da, “Yarışta Mercedes’i yenmemiz zor.” dedi. Ve favoriyi teyit etti.

Mercedes bu güncelleme ile zaman kazanmış görünüyor. İlk sektörde iyi, ikinci sektörde rakipsizler. Üçüncü sektörde Ferrari’yi biraz daha önde beklememiz lazım. Mercedeslerin yarıştaki kozu, lastiklerini iyi kullanmaları olacak.

Orta sıralar

Renault bu yarışla birlikte 4'üncülük şansını çöpe atmış gibi duruyor. Çok kötü bir hafta sonu geçiriyorlar. Rakipleri McLaren ise iki arabayla ilk 10'a girmeyi başardı. McLaren artık net bir şekilde 4'ncü iyi takım.


McLaren an itibarı ile “Best of the Rest”.

Olumlu bir tablo da orta sıralarda var. 7'nci ve 17'nci pilot arasında sadece 0,8 saniye var. Yani 0,8 saniyeye 10 araba sığmış durumda. Tam anlamıyla kıyasıya mücadele var.

Günün sürprizlerinden birisi Kubica’ydı. Kubica, antrenmanı genç takım arkadaşının önünde bitirdi. Bu bir sürpriz. Ama Williams’ın yeni kanat güncellemesini sadece Kubica kullandığı için bu sonucu elde etmiş olabilir. Yarış performansını beklemek lazım. Yine de onun adına mutluluk verici.

Sonuç:

Eğer pazar sabahı sıralama seansı yapılırsa, Ferrari stratejisini sıralamalarda önde kalarak yarışta tempoyu ve taktiği dikte etmek üzerine kuracak. Düzlük hızı sayesinde de rakiplerini arkada tutmaya çalışacak. O durumda taktik mücadeleler, undercut, overcut gibi denemeler göreceğiz.

Pazar günü yağış olur da sıralama yapılamazsa iş değişir. Yani FP2'deki derecelerle yarış başlarsa, önden başlayan Mercedes yarışı koparır. İlk 15–20 turda yarış biter.

Şimdilik bu kadar. Yarış sonrası analiz yazımda görüşmek üzere..

İyi seyirler,

Fırat KESKİN

Teşekkürler

Thanks