1950'den bu yana gerçekleştirilen Formula 1'de, seneler ilerledikçe alınan güvenlik önlemlerini merak ediyor musunuz? Dönem dönem, sene sene sizin için bu bilgileri Formula1.com'dan derledik.

1950

Formula 1'in ilk yarışı Silverstone'da gerçekleşti. Araçlar saf hız amaçlı üretilmişlerdi. Motorlar önde yer alıyordu ve kampana frenler vardı. Herhangi bir güvenlik önlemi ve tıbbi destek olmadığı için büyüleyici bir deneyim olsa gerek.

1955

Disk frenler spora girdi. Motor pozisyonunda değişiklikler başladı. Jack Brabham'ın Cooper'ında motor ön taraftan ziyade ortaya yerleştirildi.

1960

Formula 1'de ilk güvenlik önlemleri alındı.

1961

İlk defa takla barı kullanıldı.

1963

Bayraklar kullanılmaya başlandı. Yakıt deposu tasarımında iyileştirmeler yapılarak yangın önleme çalışmaları yapıldı. Çift fren tesisatı zorunlu hale geldi. Yarış pistlerinde güvenlik için FIA sorumluluğu devraldı. Pilotların yangına karşı dayanıklı tulumlar giymesi zorunlu hale getirildi. Kokpitler pilotların daha hızlı bir şekilde çıkabilmesi şeklinde tasarlandı.

1968

Elektronik sistemler için kesiciler tanıtıldı. Takla barının, pilotun kafasından 5 cm yukarıda olması zorunlu kılındı. Yangına dayanıklı yarış ekipmanı konusunda iyileşme yapıldı. Dan Gurney, Britanya GP antrenman seansında ilk defa tam vizörlü kask kullanan pilot oldu.

1969

Çift yangın söndürme sistemi getirildi.

1970

FIA, yarışlardan önce pist incelemeyi getirdi. Bu kapsamda çift kaza bariyerleri, bariyerler ile seyirciler arasında en az 3 metre mesafenin olması ve pit alanı ile pist arasında duvar olması gibi önlemler alındı.

1971

Kokpitler, pilotun 5 sn'de içerisinden çıkarılabileceği şekilde tasarlanmak zorunda oldu.

1972

Kafa korumaları ve arka kırmızı ışıklar tanıtıldı. Yakıt depolarına güvenlik köpüğü eklendi. 6 bağlantılı kemerler zorunlu hale getirildi. FIA, tüm pilotlar için 'iletişim kuralı' belirledi.

tr.motorsport.com

1973

Tüm pilotlar için tıbbi testler getirildi. Yakıt deposu kaza ve yangına dayanıklı yapıya eklendi.

1974

Pist güvenlik duvarları zorunlu hale getirildi.

1975

FIA, standart yangına dayanıklı kıyafetler belirledi. Pist görevlilerine ve tıbbi ekibe, zorunlu kurtarma eğitimi zorunluluğu getirildi.

1977

FIA, çakıl alanlar için üniforma ve kasklar için standartlar belirledi.

1978

Süper lisans sahibi olan pilotların yarışmasına izin verildi.

1979

Daha geniş kokpit çıkışları zorunlu hale getirildi. Niki Lauda, Carlos Reutemann ve Mario Andretti, NASA'da kullanılan tulum malzemelerinden hazırlanan 5 katlı tulumları giymeye başladılar.

1980

Pistlerde kalıcı tıbbi merkezlerin kurulması zorunlu hale getirildi.

1981

Aracın güvenlik hücresi, pilotun ayağını içerecek şekilde uzatıldı.

1984

Yakıt depolarının pilot ile motor arasında konumlandırılması zorunlu hale getirildi.

1985

Araçların ön taraftan yaşadığı kazadaki etkisini görmek için kaza testleri başlatıldı.

1986

Helikopterlerin tıbbi müdahele için hazırda bekletilmesi zorunlu hale getirildi.

1987

FIA, sürekli olmayan pistlerde de güvenliği belirlemeye başladı.

1988

Araçların güvenlik hücresi ve yakıt depoları için de kaza testi getirildi. Pilotların ayaklarının ön aksların arkasında yer alması zorunluluğu getirildi. Devamlı FIA yarış direktörü atandı.

1989

Pist güvenlik duvarlarının yüksekliği en az bir metre olacak şekilde belirlendi. Pit duvarları ise 1.35 m olacak şekilde zorunlu hale getirildi. Doping testleri, Uluslararası Olimpiyat Komitesi'ndekine benzer olacak şekilde spora getirildi.

1990

Daha geniş dikiz aynaları ve çıkarılabilir direksiyonlar zorunlu oldu. Pilotları kurtarma için antrenman zorunlu hale getirildi.

1991

Takla barı, emniyet kemeri ve yaşam hücreleri için testler tanıtıldı.

1992

Formula 1 Güvenlik Aracı ve daha sert kaza testleri resmi hale getirildi.

1993

Pilotların kokpit çevresindeki kokpit koruma materyali alanı 80 santimetre kareden 400 santimetre kareye çıkarıldı. Arka kanat yüksekliği düşürüldü. Ön kanadın yerden yüksekliği arttırıldı. Direksiyonun açısı düşürüldü. Egzotik yakıt karışımları yasaklandı.

1994

Yakıt ikmalindeki herkesin yangına dayanıklı kıyafetler giymesi zorunlu hale getirildi. FIA, yeni teknolojilerle Formula 1'in nasıl daha güvenli hale getirileceğini görmek için uzmanlar kiraladı. Çekiş kontrol, ABS, güç destekli frenler ve otomatik şanzıman gibi sürücü destekleri yasaklandı. FIA, daha güvenli olması gereken 27 tehlikeli virajı bilgisayar analizleriyle belirledi. Lastik bariyerler için test prosedürleri zorunlu hale getirildi. Bariyerlerin kauçuk bantlarla sabitlenmesi zorunlu hale getirildi. Pit alanındaki hız limiti yarışlarda antrenmanlarda 80 km/sa'e, yarışlarda ise 120 km/sa'e düşürüldü. Kasklar için üretim standartları belirlendi.

1995

Kaza testleri daha da zorlaştırıldı ve yanal kaza testleri getirildi. FIA, F1 süper lisans edinimi konusunda yeni kriterler belirledi.

1997

FIA kaza veri kaydedicileri araçlara eklendi. Arka kaza testleri ve yeni arka kaza yapısı zorunlu hale getirildi. Lastik bariyerlerin sabitlenmesi zorunlu hale getirildi.

1998

Araç genişlikleri 2 metreden 1.8 metreye düşürüldü. Kokpitler genişletildi. Pilotların direksiyonları çıkarabilmesi, kokpitten çıkıp direksiyonu yeniden takması sağlandı. Tüm bu işlemlerin 10 saniyede yapılması zorunluluğu getirildi. Dikiz aynalarının en az 120 x 50 mm olması zorunluluğu getirildi.

1999

Lastiklerin kaza anında fırlamasının önüne geçmek için şasiye bağlanması zorunluluğu getirildi. Pilotların koltukla birlikte çıkarılması sağlandı. Ön kaza testleri daha sertleştirildi. Kaçış alanlarında çakıldan ziyade asfalt kullanılmaya başlandı. 4 adet tıbbi ekipmanlı kurtarma araç ve bir tane FIA doktorunun bulunduğu araç zorunlu hale getirildi.

2000

Zorunlu kaza testlerindeki kaza hızı, saniyede 13 metreden 14 metreye yükseltildi. Kokpitin yanındaki karbon fiber duvarın kalınlığı en az 3.5 mm olacak şekilde belirlendi. 2.5 mm kalınlığında Kevlar® fiber, yaşam hücresinin daha dayanıklı olması için kokpit duvarlarının içerisine yerleştirildi. Pilotun kafasının üstünde yer alan takla barının yüksekliği 50 mm'den 70 mm'ye çıkarıldı.

2001

Mavi bayrak kuralı getirildi. Tur yiyen pilotun, kendisine tur bindiren pilota yol vermesi zorunluluğu getirildi. 3 kez bayraklara uymayan pilotlara 10 sn dur kalk cezası verildi. Pistte yer alan güvenlik görevlileri, daha sert güvenlik standartlarıyla daha güvenli hale getirildiler. Kafa korumaları FIA standartlarına uygun hale getirildi. Kask kenarlarında yer alan korumalar yükseltildi. Yanal kazalardaki hız, saniyede 7 metreden 10 metreye çıkarıldı.

2002

Hatalı kalkış yapan, kazaya ya da çarpışmaya sebep olan, başka bir pilotu pist dışına zorlayan pilotlara 10 sn dur kalk cezası verilmeye başlandı. Aynı şekilde 3 kez mavi bayraklara uymayan ve kasıtlı olarak geçiş yapmak isteyen pilotları engelleyen pilotlara da bu ceza verildi. Pit alanında hız limitini aşan, şikanı adil olmayan şekilde keserek avantaj kazanan pilotlara ise zaman cezası verilmeye başlandı. Aracın arka tarafına uygulanan yanal kaza testindeki güç 30 sn boyunca 40 kN olacak şekilde belirlendi. Aracın arkasında yer alan ışıklar 6 X 6 cm olacak şekilde belirlendi.

2003

Güvenliği daha da arttırmak için yeni sezon öncesinde birçok pistte değişiklikler yapıldı. Silverstone'daki Stowe virajındaki kaçış alanı asfaltlandı. Nurburgring'de son viraj öncesindeki şikan düzenlendi. Magny-Cours'un pit çıkışı daha güvenli hale getirildi. Budapeşte'de ilk virajdaki kaçış alanı ve güvenlik duvarlarının boyutu arttırıldı. Suzuka'da kaçış alanları büyütüldü ve yeni bir acil ulaşım rotası belirlendi. 2001'de spora giren HANS, tüm pilotlar için zorunlu hale getirildi.

2004

Monte Carlo'da tüm takımlara kalıcı pit alanı verldi. Bahreyn ve Şanghay gibi yeni pistlerle, pist güvenliği konusunda yeni standartlar belirlendi. Pilot kasklarında da daha güvenli olmaları yönünde daha fazla gereksinim belirlendi.

2005

Kokpit içerisinde yer alan koruma dolgularının kalınlığı 75 mm'den 100 mm'ye çıkarıldı. Lastik bağlantı zincirleri, minimum 6 tona dayanıklı olacak şekilde tasarlandı. Kaza sonrasında pist üstünde keskin karbon fiber parçalar kalmaması için, ön kanat, barge board ve her türlü aerodinamik parçanın dış kısmında Kevlar tarzında materyal olması zorunluluğu getirildi.

2006

Arka kaza testlerindeki etki saniyede 12 metreden 15 metreye çıkarıldı.

2007

Güvenlik aracı yarışa girdiğinde pit alanı kapatıldı ve tüm araçlar güvenlik aracı arkasında sıralandığında pit alanı yeniden açıldı. Araçlara, dışarıda sallanan bayrakları işaret eden ışıklı LED'ler takıldı. Spa pisti, yapılan güvenlik çalışmalarının ardından bir sene sonra piste döndü. Pit alanındaki hız limiti 100 km/sa'ten 80 km/sa'e düşürüldü. Güvenlik aracı periyodunda, tur yiyen araçların grubu geçerek turunu geri almalarına izin verildi. Yeniden startta, normal turda bulunan pilotların tur yiyen pilotlar nedeniyle dezavantajlı durumunu ortadan kaldırmak için bu yapıldı.

2009

FIA, Motor Sporları Güvenlik Gelişimi Fonu'nu kurdu. Bu komiye içerisinde Michael Schumacher başkanlığa getirilirken fonun genç sürücülerin güvenlik açısından iyi bir seviyede olmaları amaçlandı.

2010

Deneyimli bir eski pilotun yarış hakemlerine katılması kuralı getirildi. Karar esnasında bu pilotların faydalı olacağı düşünüldü. Her yarışta standart olarak 3 FIA hakemi ve bir de yerel hakem görevlendirildi.

2011

Formula 1 araçlarının hızını azaltmak ve geçişlere yardımcı olmak için 2009'dan beri kullanılan çift katmanlı difüzörlerle 2010'dan beri kullanılan F-kanal yasaklandı. Böylece yere basma gücünde ciddi azalma oldu. FIA, takla barı için minimum ölçüleri belirledi. Tekerleklerin kaza anında araçtan kopmasını engellemek için 2 zincirle araca bağlanması zorunluluğu getirildi. Pilotların arka taraflarını daha iyi görebilmeleri için dikiz aynalarının tam olarak nereye koyulabilecekleri belirlendi. Bu düzenleme öncesinde aynalar aerodinamik sebeplerden ötürü sidepodların dışına kadar çıkmıştı ve pilotlar bu yüzden arka tarafı rahat göremiyorlardı. Kaskların daha güvenli olması için vizörün üstüne Zylon bant eklendi. Böylece kaskın en zayıf yeri güçlendirilmiş oldu. Polikarbon vizörler, genel olarak kaska göre daha zayıf olsa da Zylon bantlar gücü 2 kat arttırmış oldu.

2012

Reaktif sürüş sistemleri, egzotik motor hatiraları yasaklandı. Araçların kış testlerinden önce kaza testini geçmesi zorunluluğu getirildi. Helyumlu bijon tabancaları yasaklandı.

2015

2014 yılının ardından 2015 yılında da araçların burun yapılarında değişiklik yapıldı. Kırmızı bayrakla yarış durdurulduğunda araçlar start finiş düzlüğü yerine pit alanına yönlendirildi.

2016

F1'de yarışmak için zorunlu olan süper lisansı almak için pilotların en az 18 yaşında olması ve daha önce alt serilerde 40 puan toplaması zorunluluğu geldi.

2018

Halo kokpit koruma sistemi, 2018'den itibaren araçlarda zorunlu olacak.