Motorlardan bahsettikten, FiA’nın kaynak kısıtlama konusuna müdahil olmasına değindikten sonra, şimdi de biraz FiA ve Ecclestone arasındaki buzların hangi sulardan kaynaklandığına bakalım. Dönem dönem kamplaşmaların oluştuğu ve bu kamplaşmaları da elbette çıkarların belirlediği Formula 1′de FiA ile ticari hak sahibi (CVC adına Ecclestone), FiA ile takımlar ya da takımlar ile Ecclestone arasında mutlaka bir ayrılık görünmüştür. Takımlar, birkaç yıl önce kurdukları FOTA ile bu kamplaşmada kendilerine güçlü bir siper kurmuşlar ve istediklerini almayı başarmışlardı. Özellikle önceki yazıda bahsettiğim TWG ve SWG’nin kurulumu, F1 Komisyonu’nun işlemeye başlaması, F1′deki kuralların açık açık olmasa da zımnen takımlar tarafından belirlendiğinin çok önemli bir örneği. Ancak Kaynak Kısıtlama Anlaşması (RRA) ile birlikte zayıflayan FOTA bağları, yeni Konkordato Anlaşması çerçevesinde gelişen görüşmeler ve Ecclestone’un yeni motorlara karşı gönülsüzlüğü, bu savaşın kamplarında da önemli bir değişime yol açtı. Hâlihazırda, FiA ile takımlar aynı kampta dururken, karşılarına Ecclestone’u almış görünüyorlar.

Bernie Ecclestone’un Formula 1′e ilk girişinin pilot kimliğiyle olduğunu ve katıldığı iki yarışta da sıralamalarda gerekli dereceyi yapamadığı için yarışamadığını belki de pek azımız biliyordur. Bu başarısız ve kısa pilotluk deneyiminin ardından menajerliğe, ardından F1′in başarılı takımlarından Brabham’ın takım patronluğuna, sonra da buradaki rolünün getirdiği ağırlıkla o zamanın FOTA’sı FOCA’nın başkanlığına ve Formula 1′in TV yayın haklarını kendi üzerine almasına kadar giden uzun ince bir yolu var Bernie’nin. O zamanların FISA (eskinin FiA’sı) başkanı Jean-Marie Balestre ile giriştikleri mücadele sonucunda, danışmanı -sürpriz sürpriz- Max Mosley’le birlikte TV yayın haklarını kendi üzerine almayış başardı Ecclestone. Buradan sağlanacak gelirleri de takımlara, FISA’ya ve kendine dağıtarak bir güzel paylaştırdı. 70′lerin sonunda hayat bulan bu yeni Formula 1, günümüze kadar Bernie’nin avantajına doğru büyüyerek gelişti. Artık sadece TV yayınları değil, yarışılacak pistler, organizasyon ve kargo işlerini de Bernie üstleniyor. Kısaca kuralların yazılması ve güvenliğin sağlanması dışındaki hemen her şeyin adresi Bernie Ecclestone.

F1 113 yıllığına satılıyor
Tabii eskiden olduğu gibi bu işi artık tek başına yapmıyor. 1997 yılında Mosley, FiA’ya ikinci kez başkan seçildikten sonra dostu Ecclestone’un TV geliri tekelini daha da genişletmeye çalıştı, ancak Avrupa Komisyonu bunun önüne sürekli taş koydu. Hem Komisyon’u memnun etmek hem de Ecclestone’a bu ayrıcalığı sağlamak isteyen Mosley, Formula 1′in ticari haklarını hepi topu 400 milyon dolar karşılığında 113 yıllığına Ecclestone’a devretti. Bunun karşılığında Bernie, FiA’ya bu şampiyonayı düzenlemesi için 13 yıl boyunca her yıl belli bir ödeme yaptı, ancak o ödeme de 2000 yılında sonra erince Bernie, dünyanın en zengin insanı olmaya doğru adım adım ilerledi. F1 hisselerini yavaş yavaş kendi kontrolünden çıkaran Ecclestone, F1′i 2006 yılında sporun tüm kontrolünü alacak olan CVC Capital Partners’a devretti ve kendisi de CEO olarak koltuğa oturdu. 400 milyon dolara 2100 yılına kadar Ecclestone’un (daha sonra ailesinin) ve CVC’nin olacak F1′in şu andaki marka değerinin 9 milyar dolar olduğunu söylersek, Mosley’nin yaptığı “kıyağı” daha net anlayabiliriz. Jean Todt göreve geldiğinde ilk işi bu anlaşmayı inceleyip bozmak oldu, ancak Gary Anderson’a göre CVC Capital Partners’ın çoğunluk hissesi değişmediği müddetçe bu anlaşmayı bozması mümkün olmadı. Hatta Anderson, son zamanlarda CVC’nin hisselerini satarak F1′deki payını düşürmesinin böyle bir “çoğunluk hisse değişimi”nin yaşanabileceğinin ipucunu verip, CVC’nin her hiss satışı açıklamasında “F1′in kontrolünün hâlâ kendilerinde olduğunu” belirtmelerini de Todt’un bu hareketine karşılık olarak yorumluyor. Yine de CVC’nin F1 hissesinin %42′lere düşmesi, çoğunluğun değiştiği anlamına gelebilir.

Todt ile Ecclestone arasındaki ilk ve en önemli sürtüşme buydu. F1′in ucuza kapatıldığını ve FiA’nın bundan zarar gördüğünü düşünen Todt’un şu an için elinden bir şey gelmiyor, ancak elinden bir şeyin gelebileceği bir alan var: F1′in halka açılması. Temmuz ayında gerçekleşmesi planlanan, ancak piyasanın durgunluğu ve Facebook’un hayal kırıklığından sonra ertelenen hisse satışı, Ecclestone’a göre bu yılın sonuna kadar mutlaka gerçekleşecek. Borsaya açılması konusunda dışarı çok fazla bilgi verilmediği için, bu konudaki ayrıntıları bilmiyoruz, ancak Jean Todt’un, halka açılma işlemine FiA’yı da dahil etmek istediğini biliyoruz. Bunun nedenini de, FiA’nın Formula 1 söz konusu olduğunda ipleri artık kendi eline daha sıkı almak istemesinde arayabiliriz. Kaynak kısıtlama, maliyet tedbirleri, yeni motorlar ve yeşil F1 manevralarıyla ağırlığını daha da hissettiren FiA, iş ticari haklara ve gelire geldiğinde biraz kenarda durmuş gibi görünüyor. Todt’un, CVC ve Ecclestone’a yönelik tüm girişimlerinin altında bu maddi gücün yattığı aşikâr.

Mercedes ve rüşvet meselesi
Formula 1′in halka açılmasının önündeki tek engel piyasların durgunluğu değil. Mercedes’in henüz Konkordato Anlaşması’nı imzalamaması ve Ecclestone’un adını rüşvete karışması da yatırımcıların risk algısını değiştirebilecek önemli veriler. Bu yılında sonunda süresi dolacak Konkordato Anlaşması’nın yeni versiyonu 2013′ten itibaren geçerli olacak ve şu anda Mercedes dışındaki tüm takımlar, şartlar konusunda Bernie ile anlaşmış durumdalar. Mercedes’in, tarihi önemi dolayısıyla daha fazla maddi gelir beklediği, ancak maddi sübvansiyonların son yıllardaki başarılar esas alınarak dağıtıldığı biliniyor. Böyle olunca F1′e 3 yıl önce dönen Mercedes, başarılı takımlar arasında görünmezken, 7-8 yıllık bir geçmişi olan Red Bull ise son üç yılda aldığı başarılar yüzünden daha fazla paraya hak kazanabiliyor. Mercedes işte bu noktada itiraz ediyor. Görüşmelerin “yapıcı” bir biçimde sürdüğünü biliyoruz. Alman takım, sadece fabrika takımı olarak değil, motor üreticisi olarak da Formula 1′in önemli zincirlerinden biri. Halka açılma öncesinde hâlâ onlardan olumlu bir haber gelmemesi ve Mercedes yönetim kurulunda F1′i istemeyen yöneticilerin olması, yatırımcıları olumlu etkiler mi bilinmez, ancak Bernie’nin, Mercedes konusunu bir an önce çözmeye çalışması bu anlamda kritik bir rol oynuyor.

Mercedes’in tekrar denkleme dahil edilmesi planlarıysa rüşvet skandalıyla alabora olabilir. Biliyorsunuz Almanya’da, BayernLB hisselerinin CVC’ye satılması sırasında Gerhard Gribkowsky’nin Bernie Ecclestone’dan rüşvet aldığına dair başlayan dava dün sona erdi ve Gribkowsky, rüşvet almak suçundan 8 yıl hapse mahkûm oldu. Ecclestone, söz konusu parayı Grikowsky’ye verdiğini, ancak bunun rüşvet olarak değil de, Gribkowsky’nin kendisini tehdit etmesi sonucunda zorunlu olarak verdiğini söylemişti. Oysa dünkü davada yargıç, bunun doğru olmadığını, Ecclestone’un Gribkowsky’yi suça teşvik eden birincil etmen olduğunu söyledi. Bu elbette ciddi bir sonuç doğurması gereken bir karar. Alınan bilgilere göre İngiltere’de Ecclestone’la ilgili vergi ve rüşvet davası da görülmeye devam ediyormuş. Bernie’nin burada suçlu bulunup mahkûm olması, elbette F1′in geleceğini de doğrudan etkileyecektir. Zaten tarihinde casusluk ve Singapur kazası gibi kara lekeler olan bir sporun, rüşvete adının karışmış olması halka açılmasını da etkileyecektir.

Bu rüşvet skandalıyla ilgili bir diğer dedikodu da, Mercedes’in F1′den çekilmesi sürecini hızlandıracağı yönünde. Alman şirketin, iş ortaklarından herhangi birinin yolsuzluğa bulaşması durumunda iş akdini devam ettirmemeye yönelik yasal bağlayıcılığı olan bir yönetmeliğinin olduğu söyleniyor. Ecclestone, rüşvetten suçlu bulunursa, Mercedes de kendini zorunlu olarak Formula 1′den çekilmiş olarak bulabilir. Bir nevi, Ecclestone yenilince biz de yenik sayıldık sendromu. Yeni motorlar için uzun zamandır para ve kaynak ayıran takımın böylesine bir senaryoda nasıl yol çizeceğini şimdiden kestirmek de güç, ancak Formula 1′in önümüzdeki günlerde belirginleşecek yol ayrımlarında Mercedes’in da adını sıklıkla duyabiliriz gibi geliyor.



Ali Ünal

neler dönüyor neler haberimiz yok

(28/06/2012, 21:12 )sosyeteq yazdı: neler dönüyor neler haberimiz yok

aynen öyle