Merhaba değerli F1 severler!

Kanada GP’si yorumuyla karışınızdayım.

Bu hafta sonu yarış, önce sadece bazı takımlar için gergin başladı, sonrasında tüm F1 camiası için gergin bitti.

Bazı takımlar için aşırı gergin bir bekleyişle başladı derken şunu kastediyoruz. Hass ve tüm Mercedes motorlu takımlar. Haas takımı Magnussen’in kazası nedeniyle, 1 arabası ile pitten başlamanın gerginliğine sahipti. Bunu hepimiz, kazayı canlı izleyerek görmüştük. Göremediğimiz kısımlarda, en büyük gerginliği Mercedes fabrika takımının yaşadığı ortaya çıktı.

Oysa ki hafta, Mercedes takımları için ne güzel başlamıştı. “Tarihte en çok yarış kazanan tek motor”, ünvanlı motoru emekli etmişlerdi. Tek bir sorun yaşamadan. 6 yarış, tek motor. Yeni motor geliyordu, yaşasındı. Çiçekler, ağaçlar, mutluluklar derken, teknik arıza denilen kara kış, bir anda Mercedes motorlu takımların üzerine çöktü.

Tüm F1 camiasının gerilme nedeni ise Vettel’in cezasıydı. Haydi ayrıntılı analize başlayalım.

Yalnız bu hafta sonunun hit konusu olan Vettel’in cezasını ayrı bir yazıda incelediğim için, özellikle başlarda biraz daha Mercedes üzerinden ilerleyeceğiz. Çünkü, başlardaki önemli konular ağırlıklı olarak Mercedes ile ilgiliydi.


Yarışa 2 saat kala Mercedes garajındaki görüntü. Taban sökülmüş, kenarda dik vaziyette üzerinde çalışılıyor. Bütün hidrolik bağlantılar sökülmüş, motor indirilmiş.

Hamilton’un arabasındaki sorun neydi?

Hidrolik sızıntı. Sıralamadan hemen sonra, Hamilton’ın arabasının Parc Ferme’ye çekilmesi sırasında, arabada bir hidrolik sızıntısı tespit ediliyor. Parc Ferme kilitli bir alan olduğu için arabaya müdahale yasak. Yarıştan 5 saat öncesine kadar da Parc Ferme açılmıyor. Yani sızıntının keşfedildiği andan, yarışın 5 saat öncesine kadar kabus dolu bir bekleyiş. Sorun nerede olabilir? Motor değişimi gerekiyor mu? Geçici bir çözüm bulursak, yarışta sorun yaşar mıyız? Motor değişmese bile, parça değiştirirsek, pitten başlamamız gerekir. Pitten başlamamız mı gerekecek? Bu soruların Mercedes ekibinin zihnini kemirdiğini, ertesi sabah öğrendik.

Bu gerilim altında gaz kelebeği mekanizmasındaki hidrolik kaçağı tespit edildi ve araç yarışa yetiştirildi.

Ancak şunu söyleyeyim, bence Mercedes’in Spec-2 motorunun hidrolik sistemi sorunlu. Stroll’un arabasındaki arıza, hidrolik sıvı sızıntısına bağlı olarak, içten yanmalı motorda yaşanan sorunlardı. Bottas’ın problemi ve Hamilton’ın sorunu da hidrolik sızıntıydı. 6 motorun 3’ünde aynı sorunun çıkması, önümüzdeki haftalarda bu konuda bir takım parça değişimlerinin gelebileceğini gösteriyor.

Formasyon turunda, Mercedes’in telsiz konuşmaları kurallara uygun muydu?

Evet uygundu. Formasyon turu ile birlikte yarışın olaylı geçeceğinin ilk sinyali alındı. Hamilton, formasyon turuna başlarken, şanzımanın da dahil olduğu kalkış sisteminde bir sorun hissetti. Teknik ekibe, sorun olup olmadığını sordu. Cevap yok. Bir daha sordu. Yine cevap yok. Tam formasyon turu bitiyordu ki “Her şey yolunda” diye kısa bir cevap duyuldu telsizden. Sonradan öğreniyoruz ki takım, formasyon turundaki teknik bilgi alışverişini düzenleyen kural nedeniyle (Madde 11) tedirgin olduğu için pilotuna cevap verememiş. Bize sessizlik olarak yansıyan sürede, aslında Mercedes takımı, yarış direktörü ile görüşüyormuş. FIA’dan “Her şey yolunda.” diye yanıt verebilecekleri konusunda bir geri bildirim alınca da, bize yansıyan yanıt Hamilton’a iletilmiş oldu.

Start

Start tam beklediğim gibi oldu. Kirli taraftan başlayan pilotlar, birer birer sıralarını kaybettiler. Hamilton da az kalsın kaybediyordu. Leclerc ile kısa bir süre yan yana geldiler, ancak Hamilton ikinci virajda ideal çizgide olmasının avantajı ile yerini korudu. Böylece ilk 3 hemen burada şekillenmiş oldu. Arka tarafta, büyük takım pilotlarından Gasly ve Bottas sıra kaybederken, Verstappen yerini korumayı başardı. Ancak Verstappen Norris’i geçerken, Bottas geçildiği rakibinin arkasına yapıştı kaldı.

İlk pitlere kadarki bölümde neler oldu?

Bottas, ilk pitlere kadarki bölümde, rakibinin arkasında bu kadar uzun süre kalma nedeni olarak arabasındaki ısı sorununu işaret etti. Diğer arabaları yakından takip ettiği sırada, arabanın arka tarafının ve frenlerinin aşırı ısındığını belirtti. Bottas, “Isı nedeniyle, diğer arabalara yaklaşmakta veya onları geçmekte zorlandım.” dedi. Hamilton da aynı nedenle Ferrari’yi 2 saniye kadar geriden takip ettiğini belirtti. Yani aslında daha yakın takip mümkündü, ancak aşırı ısı sorun olmuştu. Hamilton’ı nispeten anlıyorum. Ancak bence, Bottas’ın arabaları geçmekte zorlanmasının ısı ile daha az ilgisi var. Tamam, Hamilton bir Ferrari kovalıyordu, takipte zorlanması normaldi. Ama Bottas’ın Renault’u takip etmesine gerek yoktu. Hemen geçseydi, takibe gerek kalmazdı. Renault’u küçümsemek için söylemiyorum elbette, ancak şu andaki güç dengeleri açısından bakıldığında, daha çabuk bir geçiş olmalıydı.

Hemen burada, Bottas için minik bir parantez açalım. Bottas’ın genel olarak sorunu bu. Bottas ön sıralarda değilse ve özellikle takım arkadaşına karşı yarışmıyorsa, potansiyelinin çok altında kalıyor.


Mekanikerlerin Mercedes’i serinletme çabası. Mekaniker, pit sırasında, hava kanalını çekerek genişletiyor.

Öte yandan Mercedes’in pratik çözümü sayesinde her iki arabadaki ısı sorunu da çözüldü. Mercedes’in aracında, kokpitin iki tarafında havalandırma boşlukları var. Bu boşlukların boyutları, pitler sırasında ayarlanabiliyor. Pit sırasında bir mekaniker, bu boşluğu çekerek büyütüyor. Hemen yukarıdaki resimde bunu ayrıntılı bir şekilde göstermeye çalıştım. Sonuç olarak, her iki Mercedes’in de ısı problemi pit stop’ta halledilmiş oldu ve sonrasında Merc’ler gerçekten de bir anda hızlandı.

En kritik an, Ferrari’nin mükemmel kenar yönetimi… Pit stratejileri…

Yarıştaki en kritik turlar 25 ve 26’ncı turlardı. 25’nci tur biterken, Hamilton aslında Vettel’e bir undercut yapacak mesafedeydi. Yani pit yapabilirlerdi. İki araba arasında 2 saniye civarında oynayan fark, çoğunlukla undercut stratejisini başarıya ulaştırır. Ancak şu var: Mercedes, 25’nci turda bunu deneseydi, Hamilton ile Verstappen’in pit çıkışında ile kafa kafaya gelme ihtimalleri vardı. Yani piste ya Verstappen’ın hemen önünde, ya da hemen yanında çıkacaktı. Dolayısıyla, pit sonrası Ferrari’nin önünde kalabilmek için atması gereken hızlı turu atamama riski vardı. Zira Verstappen onun hızını kesebilirdi. O nedenle Mercedes, pit çıkışında Verstappen’in önünde kalacakları zamana kadar beklemek istedi. Hedef, Hamilton’ı 26 veya 27’nci turda pite almaktı. Ancak tüm hafta sonu iyi bir görüntü çizen Ferrari kenar yönetimi, burada da iyi bir iş yaptı. Ferrari, Hamilton’ın 2 saniye kadar önünde olduğu için ve Merc’in stratejisinin ne olduğunu tahmin ettikleri için, Vettel’i hemen pite aldı. Vettel, pit sonrası, başını Bottas’ın çektiği trenin önünde piste döndü. Bu başarılı pit ile, hem Hamilton’ın yapmayı planladığı undercut’ı kestiler, hem de Vettel’i Albon-Bottas-Russell-Verstappen’den oluşan trenin önüne çıkarıverdiler. Ferrari kenar yönetimini, mükemmel zamanlama için tebrik edelim. Kendilerini, her zaman, bu yarışın ilk yarısında olduğu gibi, çok başarılı görmek istiyoruz. Yine de yarışın tamamında hatasız değillerdi. Yaptıkları hatayı(!), hata mı çok emin değilim, ileride anlatacağız.

Bu başarılı hamleden sonra Hamilton için iki farklı yol mümkün olabilirdi: İlk yol, eskimiş ama 1 kademe yumuşak lastiklerle; Vettel’in sert ama yeni lastiklerine göre daha iyi bir tur atarak overcut yapmak. Bu, çok imkansız değildi. Çünkü Vettel’in yeni lastikleri soğuktu ve Ferrari bu hafta sonu sert lastikleri çalıştıramamıştı. Bu stratejiyi gerçekleştirmek için Lewis’in telsizinden hemen bir motivasyon mesajı geldi: “Lewis, it’s hammertime”. Ancak Vettel, sıcak havanın da yardımıyla lastiklerini hemen çalıştırdı ve daha ilk turunda Lewis’in pit penceresinden çıktı.

Vettel’i geçmek için ikinci yol, ilk bölümü mevcut lastiklerle mümkün olduğunca uzatmaktı. Bu nedenle Lewis’e dışarıda kalmasını söylediler. Fakat daha yarım tur geçmişti ki, Lewis’ten lastiklerle ilgili “These tyres are pretty f**ked” (Bu lastiklerin canına oldukça okundu) mesajını aldılar. Bu arada dikkat ettiyseniz küfürleri Türkçe dublaj filmler gibi çeviriyorum. Fuck=Hadi oradan veya mesela, yarış içinde bir yarış mühendisi, pilotuna “cool move” dedi. “Cool move=Havalı hareket” gibi. Oldum ben ya…

Neyse, sonuç olarak Hamilton için ikinci strateji de çalışmadı. Daha fazla zaman kaybetmenin anlamı yoktu. Hemen pite girdiği taktirde, zaten Bottas ve Verstappen’in önünde çıkacaktı. Dolayısıyla hemen pit’e girdi. Çıktığında, Vettel ile fark 4 saniye civarında olmuştu bile.

Lastikleri ısıtana kadar fark 4,5 saniyeye kadar çıktı.

Pit stratejilerine Leclerc ile Bottas’ın pek etkisi olmadı. Bu hafta sonu, her ikisi de, özellikle yarışın ilk bölümünde yarışı uzaktan seyrettiler. Hamilton, Vettel’den hemen 2 tur sonra pit yaptığı için Leclerc’in pek undercut yapma ihtimali yoktu. Belki Vettel’den hemen 1 tur sonra pite alsalar, Hamilton’a biraz daha yaklaşmasını sağlayabilirlerdi. O kadar. Bottas zaten, kimseye tehlike olamayacak kadar uzaktaydı.
Pit sonrası, Ferrari açısından en dikkat çeken nokta neydi?

Lastikler.

Sezon boyunca Ferrari, lastikler sertleştikçe daha iyi bir görüntü çizdi. Bu nedenle, C4 lastikle Hamilton’ı arkasında tutmayı başaran Vettel, C3 lastikle yarışı kesin kopardı diye düşündüm.

Ancak bu yarışta başka bir şey oldu.

Normalde sert lastikle güçlenen Ferrari, bu sefer birden zayıfladı. Hamilton farkı 4,5 saniyeden, 1 saniyenin altına indirdi. Mercedes, toplam tur derecesi olarak daha iyiydi. Ancak Ferrari, bu hafta sonu gerçekten yenilmez görünüyordu. Ferrari düzlüklerde o kadar hızlıydı ki, geçmek mümkün değildi. Burada biraz da, Mercedes’in yüksek downforce nedeniyle, düzlüklerde pistin en hızlı 13’ncü otomobili olmasının etkisi de var tabii.

Yarış böyle biter diye düşünmeye başlamıştık ki bir şey daha oldu.

Hamilton’ın diğer pilotlar üzerinde şöyle bir etkisi var. Bunu Rosberg de pek çok kere ifade etti. Rosberg, “Arkamda Hamilton varken paniğe kapılıyordum. Hamilton sizi yakından takip ettiğinde, çok büyük bir endişe kaynağı oluyor.” demişti. Vettel’de de bu durumu sıklıkla gördük.

2018 Hockenheim, 2018 Monza. Ve 2019 Kanada.

Her şey aynı Rosberg’in söylediği gibi oldu. Hamilton’ın baskısı Vettel’i yordu. 48’nci turda, 3’ncü virajdaydı. Vettel’in önünde, tur bindirmek için yaklaştığı Williams vardı. Hep dediğimiz gibi, bu arabalar ortalama 2000 kg downforce üretiyor ve dolayısıyla inanılmaz bir türbülans yaratıyor. Williams’tan gelen türbülanslı hava, Vettel’in lastiklerinin 23 tur gibi uzun süredir arabada olması ve Hamilton’ın baskısından oluşan şeytan üçgeni, Vettel’i büktü. Ön lastikler kısa bir an bloke oldu ve Vettel şikanı kesmek zorunda kaldı.

Büyük etkisi olan, küçücük bir hata. Oysa ki bu hafta sonu, Hamilton da aynı hatayı pek çok kere yaptı. Vettel’i takibi sırasında, 10’ncu viraja girilirken, toplam 4 kere lastiklerini bloke etti. Çünkü öndeki rakibini yakından takip etmek gerçekten çok güç. Önceden belirttiğim gibi, türbülanslı havanın etkisi. Ancak o bölgede kaçış alanı var ve hız da son derece düşük olduğu için sonuçları bu kadar ağır olmuyor. Demek ki risk alınacak yeri de iyi seçmek lazım. Sonuç olarak Vettel, bir hata yaptı ve hafta sonunun akışını değiştirdi.

Burada da Ferrari’ye bir parantez açalım. Bunu sene başından beri söylüyorum. Ferrari yarış kazanabilecek bir araba. Ferrari’nin en az dert etmesi gereken nokta, arabanın hızı. Takımın geri kalanı, arabadan daha kötü performans gösteriyor. Ya pit duvarı hata yapıyor, ya da pilotlar. Kanada hafta sonunu da sayarsak, Ferrari bu sezon, 3 yarışı kazanacak hıza sahipti. Ama hiç kazanamadılar, konu bu kadar net.

Neyse, ceza açıklandıktan sonra Hamilton’ın yapması gereken tek iş, Vettel’i belli bir mesafeden takip etmekti. Ancak o bununla yetinmedi. Vettel’i pist üzerinde de geçmek istedi. Fakat önceden de belirttiğimiz gibi Ferrari, hata yapılmadığı taktirde, pist üzerinde yenilmezdi…

Ferrari pit duvarı, Vettel’in cezasını Leclerc’e neden söylemedi?

Unuttuk dediler. Yanlış duymadınız, unutmuşlar. Ancak elbette gerçek bu değil. Bu gizli bir takım emriydi. Ferrari, Vettel’e yapıldığını düşündükleri haksızlığı, bu şekilde dengelemek istedi. Leclerc de çok üzerinde durmadı, “Yarış, zaten Vettel’in hakkıydı.” dedi. Güzel bir dayanışma örneği. Hep böyle kalın lütfen.

Norris’in McLaren’ı, neden yarış dışı kaldı?


İlginç bir arıza olarak, McLaren’ın hanesine yazılması gerekir. Norris’e yazık oldu. Çok iyi bir hafta sonu geçiriyordu.

Orta sıralarda Lando Norris, ilginç bir şekilde ve erkenden yarış dışı kaldı. Bu yazıyı yazarken, henüz nedeni belli değildi. Neden olarak, frenlerin aşırı ısınmasına bağlı, süspansiyonların dayanımını kaybetmesi ve kırılmasını görüyorum. Frenlerin ısınması, o bölgeye yönlendirilen havanın yetersizliği ile ilgili olabilir. Bu nedenle yeterli soğutma sağlanamaz ve aşırı ısı ortaya çıkar. Öyle olsa, Sainz’ın da aynı sorunu yaşaması gerekir dediğinizi duyar gibiyim. Sainz ile aradaki fark, Norris ilk turlarda, daha uzun bir süre trafikte kaldı.

Veya sorun, frende ortaya çıkan bir mekanik arıza. Bekleyip görelim.

McLaren-Honda-Renault üçgeninde durum nedir?

Geçen seneki McLaren ile bu seneki McLaren arasındaki gelişim farkı inanılmaz. Bu nedenle McLaren’ın atılımını, Renault’tan çok önemsiyorum. McLaren düşük downforce üreten bir arabadan, yavaş yavaş orta downforce üreten bir arabaya doğru evriliyor. Andreas Seidl, Kanada GP’si hafta sonunda, Pirelli’nin lastiklerinin sorun olmadığını, sadece geçen seneden farklı felsefe ile çalıştıklarını söyledi. Biz de lastikleri çalıştırmayı öğreniyoruz dedi. Seidl, “Çok emin olmamakla birlikte, lastikleri Mercedes’ten farklı bir downforce penceresinde çalıştırmanın yolunu bulduk galiba.” dedi. Andreas ve ekibi inovatif hamleler yapıyorlar. Bu hafta sonu getirdikleri ve arka difüzörü tamamlayan parça, hayatımda gördüğüm ilginç parçalardan. Teknik konuları ayrı bir yazıda anlatacağım.

Bu yarışta, Honda motorunun, hep iddia edildiği gibi, Renault’tan güçlü olmadığı ortaya çıktı. Evet, Renault çok fazla mekanik sorun yaşadı, fakat güç olarak oldukça büyük bir atılım yaptıkları ortada. Artık motor cephesinde de durum netleşti. Ferrari, Mercedes, Renault, Honda… Ayrıca Renault getirmiş olduğu aerodinamik parçalar ile, “Best of the Rest” olabileceğini göstermeye başladı. Renault’u izlemeye devam edelim.

Honda’nın ise daha çok çalışmaya ihtiyacı var…

Şimdilik bu kadar. Dediğim gibi Vettel’in cezasını ayrı bir yazıda yazmıştım. O nedenle burada çok ayrıntıya girmedim.

F1’siz kalmayın.

Fırat KESKİN

Guzeldi

(14/06/2019, 18:57 )Turpol yazdı: Guzeldi

Fırat arkadaşımız son günlerde güzel yazılara imza atıyor

Tesekkurler